McLaren F1

McLaren F1, her i LM-versjon. Normalutgåva har ikkje spoiler
Foto: Robin Corps (CC-BY-SA)

Kvart tiår har sin super-sportsbil. 1990-åra hadde McLaren F1 som den store sensasjonen; tiåret før hadde Ferrari F40 og tiåret etter Bugatti Veyron.

Gordon Murray
McLaren F1 var ein engelsk sportsbil konstruert av Gordon Murray og produsert av McLaren Automotive. Den vart første gang vist fram i 1992 og produsert fram til 1998. Då hadde i alt 64 bilar vorte produserte av standard-versjonen, i den grad 'standard' er eit ord som kan brukast. Det vart også laga racing-versjonar slik at produksjonen totalt sett talde 106 eksemplar.

"Standard-versjonen" kom med ein 6,1 liters 12-sylindra motor frå BMW, som utan pustehjelp av noko slag ga 627 hk. Desse hadde berre 1100 kg å flytta på; det seier seg sjølv at det gjekk fort unna. Toppfarten varierte frå vel 370 km/t med turtallssperre til over 390 km/t utan sperre. Den låge vekta vart oppnådd ved å bruka ein monocoque-konstruksjon av karbonfiber, den første produksjonsbilen med ein slik konstruksjon. Monocoque betyr at "skalet" er det berande elementet og at det ikkje er ein berande struktur med plater utanpå.

LeMans-sensasjon
Fem McLaren F1 GTR vart bygde for konkurranse (racing) og dei gjorde nesten reint bord i 24-timarsløpet  LeMans i 1995 (første, tredje, fjerde og femteplass!). Til minne om dette sensasjonelle resultatet, laga McLaren ein LM-versjon (LeMans-versjon), som var GTR for gatebruk.

Føraren i sentrum
Det mest spesielle med McLaren F1 var kanskje seteplasseringa: Førarsetet var plassert midt i, med to passasjersete på sidene, litt bak førarsetet. Føraren kan med rette seiast å vera plassert i sentrum.

Best ever?
Det engelske bilbladet Autocar skreiv dette etter å ha testa bilen i 1994:

"The McLaren F1 is the finest driving machine yet built for the public road." and that "The F1 will be remembered as one of the great events in the history of the car, and it may possibly be the fastest production road car the world will ever see."

Bugatti Veyron kom som kjendt seinare og flytta rekordane på nytt. Men der BV er brutalitet sett i system, er McLaren F1 konstruert med ein ganske ulik filosofi. Kanskje raffinement kontra brutalitet er det mest dekkande uttrykket?

Mr. Bean på biltur
Ein av dei mest kjende McLaren-eigarane er Rowan Atkinson (Mr. Bean ++). Han er lidenskapleg oppteken av bilar, men ikkje som samlar, men som aktiv brukar. Ein augustdag i 2011 var han ute i McLaren-bilen og det gjekk ikkje betre enn at bilen snurra rundt og på vegen ut i grøfta trefte eit tre. Bilen vart totalvrak etter normale takseringsreglar, men Atkinson var fullt bestemt på at bilen skulle reparerast. Etter 16 månader og £ 910 000 var bilen igjen på vegen. Reparasjonskostnadene tilsvarte 150 % av nybilpris.

Bugatti Veyron, her fotografert på ei VW-utstilling i Berlin

Blogg-statistikk 2012

Litt meir statistikk frå bloggen i fjor. Besøksoversikten viser tre tydelege toppar:

• 25. nov. (innlegg om Piratpartiet)
• 19. aug. (om eit avkledd politi etter Gjørv-kommisjonen sin rapport)
• 21. mars (Altinn - frå vondt til verre)

Nesten 80 % er nye besøk

Lista over mest brukte nettlesarar, ser slik ut:

1. Chrome (28,6 %)

2. IE (22,8 %)

3. Firefox (21,7 %)

4. Safari (15,1 %)

5. Opera (8,0 %)

Det er berre 9 % av dei besøkande som kjem via mobil eller nettbrett. Av desse dominerer iPad stort. Mobilbruken er difor nesten ikkje-eksisterande.

Vel 52 % av dei besøkande kjem frå søk, og dette er dei mest brukte søkeuttrykka:

1. "hytt og pine" - innlegget "Språkleg forfall" der eg m.a. tok for meg blandinga av uttrykka "død og pine" og "hytt og ver"
2. "svein ølnes" - seier seg vel sjølv at bloggen vil komma høgt opp
3. "iPad4" - innlegget "Etter Steve Jobs død - kva no, Apple?"
4. "bitcoin" - innlegget "Bitcoin - digitale pengar"
5. "bekymringsverdig" - igjen innlegget "Språkleg forfall"

Dei tenestene som sende flest lesarar til bloggen, var:

1. Twitter (t.co)

2. Reddit.com

3. Blogger.com

Bibliotek 2.0

Foto: Tito Perez, CC-BY-NC-SA

Få sektorar kan dra nytte av nettet som bibliotek-sektoren, særleg utviklinga av den semantiske web-en. Likevel heng dei att i sine introverte klassifiseringssystem og -utvekslingsstandardar og ser ikkje ut til å få med seg det som skjer på utsida.

Heldigvis ser det ut til at store endringar er i ferd med å komma. Library of Congress har lansert rammeverket BIBFRAME, "Bibliographic Framework", basert på lenka, opne data. Det skal erstatta den over 40 år gamle MARC-standarden som verktøy for datautveksling av bibliografisk informasjon.

Les meir på Vestforsk-bloggen..

Bloggåret 2012

Det er tid for årsoppgjer, også for bloggaktiviteten. Eg skreiv i fjor at eg hadde stor tru på bloggen som form, sjølv om den blir pressa både av Facebook (ikkje for min del) og Twitter m.fl. Bloggen gir rom også for dei lange tankane og resonnementa, ulikt "øyeblikkets tyranni" som mange andre sosiale tenester representerer. Eg trur det blir stadig viktigare å halda på dei lange tankane.

Eg diskuterte dette med den svært aktiv bloggaren Paul Chaffey, på eit arrangement om innovasjon i offentleg sektor i fjor haust. Han hadde også tru på bloggen som form, sjølv om han såg at den var trua på fleire hald. Men han såg også positive endringar, særleg i næringslivet, med fleire leiarar som stod fram med eigen blogg. Paul har ein oppdateringsfrekvens som kan ta pusten frå dei fleste; og det er heller ikkje lettvinte innlegg han skriv. Eg spurde han om han får tid til noko anna. Men dei mange arrangementa han deltek på, viser at det gjer han. Samtidig er dette ofte grunnlaget for blogginnlegga.

Min eigen blogg har eit anna tempo. Ambisjonane er høgre enn som så, men resultata lyg ikkje - det blir ikkje meir enn eitt blogginnlegg i veka (52 innlegg i 2012). Det er ned frå 62 i 2011 og 72 i 2010. Men eg må leggja til at eg har skrive brorparten av blogginnlegga på Vestforsk-bloggen, i alt 19 av dei 21 innlegga som vart publiserte i fjor. Medrekna desse blir det i alt 71 blogginnlegg i løpet av  fjoråret. Statistikken for bloggen syner at dei fleste kjem til bloggen via søk:

Talet på besøk (visitors) er vanskeleg å samanlikna då det var ein lang perioden utan logging i 2011. Totalt har bloggen hatt 4 162 besøk. Sjølv om det ikkje høyrest mykje ut, er det vanskeleg å seia kva som er mykje og lite her. Ei samanlikning kan vera vestfors.no-sidene, som hadde 21 500 besøk i 2012. Sett i høve til det, er det ikkje så verst.

Eit klart mål for 2013 er at det skal vera minst eitt blogginnlegg i veka på min eigen blogg. Likevel er innhaldet viktigare enn talet på innlegg.

Trua på det risikofrie livet

For kort tid sidan la eit utval av helseekspertar fram ei liste på 40 tiltak for å betra folkehelsa her i landet. Av tiltaka var forbod mot snus, 20 års aldersgrense for sigarettar, vin på maks 1,5 l-kartongar (utvalet sa ikkje noko om det var lov å kjøpa to i slengen!) osv. Det skremmande er ikkje forslaga i seg sjølv, men at dette blir framført av personar høgt oppe i systemet og med presumptivt stor innflytelse.

Vegen til helvete..
Men kvifor stoppa ved desse tiltaka? Kvifor ikkje påby kle med innsydde kollisjonsputer for alle, obligatorisk bruk av hjelm over alt og ferdigmiksa næringsinntak garantert frittt for farlege stoff, alternativt intravenøs tilførsel? Vegen til helvete er som kjent brulagt med gode forsett.

Intervju med filosofen Jon Hellesnes
Dag og Tid har eit interessant intervju med filosofen og filosofi-formidlaren Jon Hellesnes. Han var professor i filosofi ved Universitetet i Tromsø frå 1985 til 2007 og er kanskje den som i størst grad har teke på alvor formidling av filosofi til folk flest. Som medlem av den nasjonale forskingsetiske komitéen for medisin og helsefag sa han for nokre år sidan:

"Altfor mange strevar med å få stadig meir under stadig sterkare kontroll. Det paradoksale resultatet er at viktige faktorar dermed kjem fullstendig ut av kontroll"

Det passar godt til dei nyleg framlagde forslaga til helsetiltak, forslag som føyer seg fint inn i rekkja med altfor mange og altfor gode forslag til korleis me skal leva liva våre - gjerne i lovs form.

Total kontroll, totalitær kontroll
Hellesnes seier vidare at det dessverre ligg stor ideologisk kraft i idéen om at (nesten) alt i prinsippet ligg innanfor menneskeleg makt og at alle problem bør kunna løysast, særleg av styresmaktene. Ekstremvarianten av dette er at uhell, ulykker, sjukdom og død nærmast er administrative tabbar. Det kan fort gi opphav til ein teknokratisk og totalitær ideiologi om totalkontroll og total tryggleik.

Nullvisjonar
At me er inne i ei slik tenking, ser me stadig eksempel på. Eit godt eksempel er nullvisjonen frå vegstyresmaktene, med ein visjon om ingen dødsfall i trafikken. På landsbasis er det eit umuleg mål med dagens trafikk. Men nullvisjonar blir også haldne fram på andre område, ikkje minst i helsesektoren. Det er ein farleg tanke, som Hellesnes.

Dag og Tid er ei god avis
Til slutt må eg igjen reklamera for Dag og Tid. Etter mitt syn er avisa fullt på høgde med det meir prestisjetunge Morgenbladet. At den i tillegg er på nynorsk, er berre med på å gjera språket endå betre (hadde dei berre lagt vekk dei arkaiske formene i rettskrivinga si!).

Sogndal på toppen av tabellen

Dagens Næringsliv hadde eit stort oppslag 04.02.13 om samanhengen mellom pengebruk og poengfangst i Eliteserien. Ein tabell organisert etter mill. kr pr. poeng, gir denne hyggelege tabellen:

Penge-/poengtabellen 2012

DN skriv at det er "nesten ingen sammenheng mellom pengebruk og poengfangst". Men forskingsmessig blir det for upresist. Eg fekk difor kollega Morten til å sjå på tabellen og rekna ut den faktiske samanhengen:

Svaret er at 36 % av variasjonen i poengfangst kan tilskrivast pengebruken. Figuren under viser også klart at til meir pengar som blir sette inn, til mindre poeng blir det. Sagt på ein annan måte får Rosenborg svært lite att for dei siste 100 mill. kr dei brukar.

Samanhengen mellom pengebruk og poeng (klikk for å forstørra)

Morten seier det på ein annan måte: "Det blir som å kjøre bil. Kjøper du en Huyndai Matrix får du mer bil for penga....men du får ikke mer bil."