Kampen for nett-nøytralitet

Er nett-nøytralitet ein illusjon? (Ill.: Wired.com)

Onsdag 10. september, vart kampanjen #InternetSlowdown lansert for å setja søkjelyset på nett-nøytralitet. Ein del av kampanjen er eit "vente-ikonet" som du kanskje ser oppe i høgre hjørne. Vente-ikonet illustrerer kva som kan skjer med eit lagdelt Internett der det går an å betala for å komma først fram.

Det føregår ein intens dragkamp i USA for å hindra ederal Communications Commission (FCC) i å vedta nye reglar som i følgje motstandarane vil gi opp nett-nøytraliteten og bety ein overgang til eit Internett med ulike køyrefelt der farten er avhengig av kor mykje du er villeg til å betala.

Høyringsforslaget frå FCC hadde frist i midten av juli i år, men på slutten av høyringsfristen kom det så mange innspel at serveren braut saman (kanskje bevisst?) og FCC utvida då fristen til 15. september.

"Alle pakkar er fødde like"
I si enklaste form er nett-nøytralitet idéen om at alle pakkar er fødde like og har dei same rettane til å bli sende gjennom Internett. Går vi inn i denne problematikken med mikroskop, ser vi at det ikkje stemmer (sjå m.a. diskusjonen om nett-nøytralitet i samband med presentasjonen av boka "Internet Governance" av Jon Bing og Lee A. Bygrave). Det nærsynte perspektivet er ikkje så interessant i denne diskusjonen. Det store spørsmålet er: Skal all Internett-trafikk ha (om lag) dei same rettane til transport i nettet eller skal det vera muleg å prioritera ein type trafikk på kostnad av ein annan? Skal det vera muleg å betala ekstra for "fast lane"?

Tim Wu og nett-nøytralitet
Begrepet "net neutrality" vart lansert av Tim Wu, professor ved Columbia Law School, i artikkelen "Net Neutrality, Broadband Discrimination" (pdf). Arbeidet til Tim Wu fekk avgjerande verknad på lovgivinga på området. No kan det sjå ut som det er duka for omkamp, og dei føreslåtte endringane frå FCC ser ut til å bryta med prinsippa Wu la til grunn.

(Tim Wu stilte i år som kandidat til "Lieutenant Governor" i New York, men tapte for motkandidaten Kathy Hochul. Han fekk likevel 40 % av stemmene, noko som er ganske imponerande sidan han hadde null politisk erfaring).

Problemet med Comcast
Comcast er eit stort kommunikasjonsselskap i USA og dei har vore i stridens kjerne fleire gonger med omsyn til nett-nøytralitet. I 2008 gjekk FCC til sak mot selskapet fordi dei påstod at Comcast hindra kundane i å utøva peer-to-peer-relatert kommunikasjon og dermed braut lova. FCC tapte delvis saka, men den resulterte i nye reguleringar i 2010 som skulle styrka nett-nøytraliteten og sikra kundane betre.

No har FCC presentert endringar i kommunikasjonslovgivinga som mange ser på som slutten for nett-nøytralitet og at ein skal kunna betala for raskare kommunikasjon. Igjen er Comcast i søkjelyset, denne gangen fordi dei vil slå seg saman med Time Warner. Ei eventuell samanslåing vil skapa ein gigant i kommunikasjons- og innhaldsbransjen og mange er skeptiske. Igjen er FCC ein av dei som skal avgjera samanslåinga.

Er nett-nøytralitet ein illusjon?
Den føreslåtte samanslåinga av Time Warner og Comcast set søkjelyset på koplinga av innhalds- og distribusjonsleverandørar på nettet. Den mentale modellen av Internett dei fleste av oss har i hovudet går ut på at både sluttbrukar (du og eg) og innhaldsleverandørar er kopla til nettet på om lag same måte. Sjølvsagt har Google og Netflix raskare linjer, men i prinsippet er vi "like". Men som illustrasjonen under viser, er dette ein illusjon. Dei store innhaldsleverandørane er trygt plasserte innafor kommunikasjonsselskapa sine datarom og har direkte tilgang til stamnetta, som illustrasjonen frå Wired viser:

Betyr det at kampen for nett-nøytralitet er over? Det gjer nok ikkje det. Framleis er det viktig at det grunnleggjande prinsippet er at all nett-trafikk er likeverdig og at det ikkje skal vera muleg å betala for raskare trafikk. Vi ønskjer ikkje eit Internett med filer for ulik fart.

Stoner

Boka er like fengslande som
omslagsbiletet..

Stoner er ein nydeleg roman om kjærleiken til faget; det som oldefaren min kalla "idealet attom yrket". Den er ein hyllest til alle som er fornøyde med å vera på den plassen dei er og som ikkje strevar etter å komma seg til topps. Men likevel tykkjer eg ikkje forfattaren John Edward Williams (1922 - 1994) har lykkast på eit avgjerande punkt; ei truverdig formidling av gleda over faget.

Dette er ikkje ei ny bok, den kom ut i 1965 og vart godt motteken i USA. Den vart likevel ikkje kjend ut over ein relativt liten lesarkrins. Den vart gitt ut på nytt i USA i 2003 og nådde då eit langt større publikum. Det store europeiske gjennombrotet kom med den franske oversetjinga (av Anna Gavalda) og boka har toppa bestseljarlistene både i Frankrike, Storbritannia og Nederland. Den fortener å gjera det i Norge også.

Vise-professor?
Eg vart merksam på boka gjennom ein nett-reklame og klikka for å lesa litt om boka. Det er sjeldan eg kjøper bøker på den måten, men denne fungerte. Annonsen, som var for den norske ut¨gåva av boka, overbeviste meg også om å kjøpa boka på originalspråket. Når "associated professor" blir oversett til "vise-professor", veit alle i akademia at oversetjaren er på bærtur. Det heiter førsteamanuensis i Norge, ikkje vise-professor. Sidan handlinga så å seia utelukkande føregår på eit universitet og i eit universitetsmiljø, er slike ting vikige. Så kjøp boka, men kjøp den på engelsk!

Biografisk stil
Boka er ein slags biografi over William Stoner, fødd i Missouri i 1891. Den er likevel fiksjon. William Stoner har aldri eksistert, likevel finst det svært mange "William Stoners", både mannlege og kvinnelege, og det er dei John Williams skriv om.

"Idealet attom yrket"
Hovudideen i boka er på mange måtar ganske uamerikansk: den er ei hylling av verdiar og kjærleik til faget gjennom ein mann som gir absolutt blaffen i karriere. Stoner har null ambisjonar karrieremessig, men store ambisjonar for studentane han underviser for. Romanen er også ein hyllest til læraren, den som ser som si einaste oppgåve å formidla gleda over innsikt i eit fag. Det er jo også eit aktuelt tema om dagen..

Svakt punkt
Eg skreiv innleiingsvis at forfattaren ikkje er heilt truverdig på det avgjerande punktet å formidla korleis William Stoner utvikla kjærleiken til bøker og litteraturfaget. Stoner starta opprinneleg på ei landbruksutdanning, men hoppa etter eit stund over til litteratur. Akkurat denne overgangen er eit kritisk punkt i boka og eg saknar ei betre formidling av kva som vekte litteraturinteressa hos Stoner. Eg tykkjer ikkje dette er skildra overbevisande.

Det er merkeleg sidan forfattaren John Williams sjølv var professor i engelsk litteratur. Men for all del, la ikkje det stoppa deg frå å lesa boka - den er som sagt veldig bra. Og du treng heller ikkje ha kunnskapar eller erfaringar frå akademia og universitetsmiljø for å nyta den.