Tulipan dot com

Eit anna essay i Peter Englunds Stillhetens historie handlar om den første kjende finansbobla som skjedde med handel med tulipanar i Nederland. Tulipanen kom til Nederland frå Sental-Asia; namnet kjem av det tyrkiske dulban, som tyder 'turban'.

At det vart Nederland som fekk æra av å vera vertsland for det første kjende finanskrakket, har bakgrunn i eit tidleg kapitalistisk system og ein sterk og uavhengig borgarstand utan tvangstrøyer som laug o.l. Tulipan-næringa var då også heilt ny i landet og slik sett var det fritt fram for alle.

Parallellane med seinare finansbobler er slåande, og det er umuleg å ikkje tenkja på dotcom-bølgja når ein les Englund:

"...I sliketider dukker det som sagt regelmessig opp forestillinger om at man er kommet inn i en ny æra, der alle gamle økonomiske tyngdelover på et eller annet vidunderlig vis er opphørt å gjelde. "Dette er noe helt nytt", nå har vi helt nye mekanismer: For tulipanløk kan jo for fanken forøke seg uten hjelp, og en digital kopi er jo identisk med den kopierte."

Dette er altså dotcom i året i åra 1636-1637. Velkommen etter! Av og til kan ein lura på om ein nokonsinne vil læra av historia. Englund meiner slike syklusar gjentek seg med rundt 20 års mellomrom; halveringstida for hukommelsen som han kallar det.

Ei anna viktig læresetning i denne samanhengen er frå Gordon Gekko i filmen Wall Street: "Greed works".