Julestormen

Denne svære poppelen måtte gi tapt for jule-orkanen

Den kraftige stormen, opp i orkans styrke, i julehelga er det som vil stå att for dei fleste ved avslutninga av 2011. Kvelden første juledag var det så kraftig vind som eg ikkje kan hugsa her, med opp mot orkan i kasta. Det var ganske utriveleg å sitja og berre kunna håpa på det beste; at ikkje takstein eller takplater losna slik at vinden fekk tak.

Verste sidan 91/92
Det er 20 år sidan sist me opplevde vind av denne styrken og med slike øydeleggingar. Nyttårsstormen i 1991/92 ramma særleg Møre og Romsdal, og Sogn og Fjordane vart den gongen meir skåna. Denne gongen fekk fylket vårt skikkeleg juling.

Også denne uteløa måtte gi tapt for vinden juledag

Mellom anna som ei følgje av den dårlege beredskapen etter nyttårsstormen for 20 år sidan, men også med ulykker som Alexander Kielland-plattformen, Scandinavian Star-brannen og Sleipner-forliset, og vart det sett ned eit sårbarheitsutval med Kåre Willoch som leiar. Sårbarheitsutvalet la fram rapport "Et sårbart samfunn", NOU 2000:24.

Eit sårbart samfunn
Som tittelen seier, var fann utvalet at beredskapen var for dårleg og at me hadde eit sårbart samfunn på mange område. Rapporten opnar med eit sitat av Aristoteles: "Det er sannsynlig at noe usannsynlig vil skje", som i grunnen er den beste grunngjevinga for arbeidet med beredskap.

Styrking av samarbeid mellom politi og forsvar
I lys av 22. juli-katastrofen er det interessant å sjå at ei styrking av samarbeidet mellom politiet og forsvaret er eit av dei sentrale forslaga. Sommarens katastrofe viser at det neppe kan ha vore gjort. Klimaendringane var ikkje mykje diskutert for 10-15 år sidan, så risiko for flom og dambrot i samband med kraftforsyning var det sentrale punktet.

Manglar overordna IKT-beredskap
IKT-området vart via stor merksemd og det vart mellom anna føreslått å oppretta eit eige senter for informasjonssikring. NorSIS, som senteret heiter, vart etablert på Gjøvik og er fagleg underlagt FAD. Senteret ser ut til å vera veldig opptekne av det nære, som virusangrep, svindel på nettet osv. Dette er viktig, men det er  endå viktigare sikkerheits- og beredskapsutfordringar på eit overordna IKT-plan. Det er utfordringar knytt til kommunikasjonsutfall som tydeleg vist både i sommarens Telenor-problem og under ekstreme situasjonar (22. juli, stormen nyleg). Det trengst eit organ til å handtera denne typen problem, og eg kan ikkje sjå at det finst.

Ny vurdering av beredskapen er nødvendig
Både dette, og det faktum at klimatrusselen ikkje var framme i diskusjonen under forrige sårbarheitsarbeid, gjer det nødvendig med eit nytt utval for å sjå på beredskap i full breidde. Og då må me også læra av det som vart påpeikt av forrige utval, men ikkje følgt opp.

Hjortejakt

Det er for seint å ønskja deg denne boka til jul, men om du har ei bok du skal byta inn, bør du vurdera denne om du berre er ørlite interessert i hjort og hjortejakt.

Journalist, fotograf og hjortejeger
Egill Danielsen er journalist og fotograf og i tillegg meir enn gjennomsnittleg interessert i hjortejakt. Slikt blir det gode bøker av. Journalist- og fotobakgrunnen viser godt att i boka, og eit stort pluss for at han skriv både nynorsk og dialekt når han gjengir jegrane. Det gir langt større truverde og skaper god flyt i teksten.

10 jegrar - 10 metodar
Han presenterer 10 erfarne hjortejegrar med 10 ulike jaktmetodar. Her er smygjakt, drivjakt, bøjakt, jakt med hund med meir. Kurt Oddekalv er ein av dei 10, og han har smygjakt som favorittmetode, og med Strileland som jaktområde. Elles er det Sogn og Fjordane som dominerer, og det er jo også det største hjortefylket i landet.

I tillegg til interessant presentasjon av ulike jaktmetodar er det mange nyttige tips og fakta kring hjort og hjortejakt. Av dei mange nyttige tipsa er særleg behandling av kjøtet viktig. Når hjorten er skoten, er det mange mulegheiter til å gjera feil og få eit dårlegare resultat enn ønskjeleg.

Rask nedkjøling av kjøtet? Nei!
Av mange myter som blir avkledde, er den om rask nedkjøling av kjøtet kanskje den viktigaste. For ein god mørningsprosess er det viktig at kjøtet ikkje blir raskt nedkjølt. Helst skal kjøtet hengja med høgast muleg temperatur det første døgnet. Leiar av Hjortesenteret på Svanøy, Johan Trygve Solheim, tilrår til og med å hengja hjorten opp med skinnet på for å halda kjøtet varmt. Det skaper sjølvsagt større problem med flåinga, så her her må ein kanskje kompromissa.

Under der årets resultat, ein spissbukk skoten av jaktkamerat Otto. Den vart skoten siste veka før jul og med eit fint snølag var det ei smal sak å dra den heil ned frå 500 meters bratt terreng.

Sosiale medium og kundedialog

some_communication CC BY-ND 2.0

Bør ein gjera stor innsats for å få i gang ein dialog med kundane sine? Nei, seier Jeff Bezos, sjefen for Amazon, og han bør vita kva han snakkar om. I intervjuet i Wired, som eg nemnde i forrige innlegg, blir han spurd om kvifor Amazon tilsynelatande ikkje er mellom dei fremste i bruken av sosiale medium. Svaret frå Bezos bør interessera mange: det er for å spara pengar!

Små marginar
Bezos understrekar at Amazon er eit selskap med ein forretningsmodell som byggjer på stort volum og små marginar. Dei har aldri kunna unna seg luksusen med store marginar (eit dårleg skjult spark til Apple) og vil heller aldri prøva på det. Dei har tilpassa seg godt eit system med små marginar, og vil halda fram med det.

Ein taus kunde er ein god kunde
I lys av små marginar er det viktig at kundebehandlinga er så effektiv som muleg, og alle typar tilbakemeldingar og spørsmål frå kundane er noko som tek mykje tid og kostar deretter. Det er difor eit stort poeng å unngå å snakka med kundane. Den beste kunden er den tause kunden, sett frå Amazon si side. Sjølvsagt med unntak av dei som fortel andre om gode kundeopplevingar hjå Amazon. Amazon har også frå starten av vore flinke til å la kundane bidra til marknadsføringa gjennom å opna opp for og stimulera til å skriva omtalar av bøkene. I tillegg er analyse av kundeåtferd eit av dei områda Amazon har vore pionerar på ("dei som kjøpte denne boka kjøpte også...").

Lytt til erfarne fjellfolk
Ein skal lytta til erfarne fjellfolk og ein skal lytta til folk som har overlevd 15-20 års beinhard kamp på nettet. Dei hadde ikkje overlevd om ikkje dei gjorde gode vurderingar og prioriteringar på viktige, nye område. Sosiale medium kan vera veldig bra som marknadsføring og kanskje som dialog med kundane, men absolutt ikkje utan vidare.

Post-PC vs. Post-Web

Foto: blogee.net CC BY-SA-NC-SA 2.0

Siste nummer av Wired har eit intervju med Amazon-sjef Jeff Bezos der han mellom anna prøver å få fram at Amazon er post-web (det som følgjer etter den første web-en) der er Apple post-pc. Her er kriteria han set opp, med iPad og Kindle Fire som eksempel:

Apple: Post-pc	Amazon: Post-web
Device-centric	Cloud-centric
Own the OS	Forget the OS
Specialized apps	Specialized browser
Hardware is king	Content is king
Downloaded media	Streamed media

Poenget hans er sjølvsagt å prøva å distansera seg frå Apple og unngå at det nye nettbrettet Kindle Fire skal bli oppfatta som ein konkurrent til iPad, ein konkurranse den i utgangspunktet fort vil tapa. Men det spørst om han vil lykkast med det, dei fleste vil samanlikna brettet med iPad.

Amazon og nettskya
Bezos har likevel eit viktig poeng, der Amazons store fordel er at dei har teke nettskya på alvor og er den av dei store aktørane som har komme lengst her. Det er det som ligg til grunn for tittelen på Wired-intervjuet: "CEO of the Internet". Amazon er plattform for svært mange nye, og store skybaserte tenester på nettet.

Tenesteorientering ligg til grunn
Dei har klart dette ved å ta eigen medisin. Intervjuet med Bezos bør lesast med blogginnlegget til Steve Yegge, som eg omtalte for kort tid sidan. Der fortalde Yegge korleis Bezos utforma eit mandat og nærmast over natta tvinga dei mange utviklar-teama i Amazon til å leggja om til ein teneste-orientert arkitektur. Alle Amazons mange ulike programdelar skulle vera tilgjengelege gjennom eit uniformt web services-grensesnitt. Og eit viktig krav: Alle service-grensesnitta måtte vera eksternaliserte, dvs. dei måtte også vera tilgjengelege frå omverda.

Gjera tilgjengeleg eigne verktøy
Då denne transformasjonen var gjennomført, rundt 2005-2006, fann Amazon ut at denne service-tanken kunne dei jo også laga forretning av, og slik vart AWS, Amazon Web Services, og EC2 - Elastic Cloud Computing, fødde. I dag fungerer dei som motor for mange høgt trafikkerte nett-tenester, som t.d. FourSquare, NetFlix, Newsweek/The Daily Beast og mange fleire.


Amazon som sensurinstans?
Tittelen "CEO of the Internet" kan også visa til at Amazon etter kvart har mykje, skummelt mykje, kontroll over store delar av nettet. I Wikileaks-saka fekk me sjå det sanne ansiktet til fleire av dei store nett-selskapa, som PayPal og Amazon. Amazon torde ikkje lenger ha WikiLeaks som kunde, etter massivt politisk press. Dette er noko å ha i tankane, det er i slike stunder ein ser kven som står for prinsipielle rettar og kven som gir etter for press. Amazon på si side hevda at WikiLeaks hadde brote retningslinjene deira og at det var difor dei vart kasta ut.


Bezos kritisk til patent på programvare
Ironisk nok er Jeff Bezos kritisk til patentering av programvare. Ironisk fordi Amazon fekk patent på 1-klikk-bestilling av varer og har profittert stort på det. Men Bezos seier at viss det er den fortenesta som er prisen for å avskaffa patent på programvare, vil han gladeleg gi avkall på den. Slik snakkar ein ekte nett-entusiast!

Den unyttige folkehøgskulen

Vindmølla ved Jæren folkehøgskule

"Folkehøgskular er noko av det mest unyttige me har", sa rektor ved Jæren folkehøgskule i helsingstalen til foreldre og elevar forrige helg. ".. og det er difor dei er så viktige", la han til. Folkehøgskular er nok unyttige, i eit snevert nytteperspektiv som t.d. OECDs PISA-undersøkingar. Men i eit danningsperspektiv (som i tysk: Bildung) er dei etter mitt syn svært viktige. Folkehøgskulane handlar om å læra alt det andre, sjølve livet.

Rett elevsyn
Rektor heldt vidare fram det viktige elevsynet; ingen får vera lærar ved deira folkehøgskule utan å ha det rette verdisynet. Og sjølv om ikkje alle har pedagogisk utdanning, kunne han garantera at dei alle var gode pedagogar. Og grunnsynet er at elevane er gåverik og interessert ungdom som er samla for å læra av kvarandre (og av lærarane/tilsette), ikkje læring til/frå.

Den viktige pedagogen
Han snakka så om opprinnelsen til ordet pedagog, som er gresk og var namnet på slavane som følgde rikmanns-sønene (sjølvsagt berre gutar som fekk utdanning den gongen) til skulen. Det var altså ikkje læraren, som eg trudde, men følgjesveinen som var pedagogen. Han (det var også ein mann) lærte eleven om alt dei såg på vegen til skulen, altså alt anna enn det boklege og teoretiske. Slik sett passar pedagogikk og folkehøgskule som hand i hanske - læra og læringa om livet.

Jæren og vind
Bilete er frå skulen og viser ei vindmølle som er kjennemerket til skulen, synleg som den er frå langt hald. Rektor kunne fortelja at dette er ei vindmølle frå slutten av 1980-åra og vart montert i 1988. Den er slik sett ein tidleg generasjon vindmøller og langt frå så effektiv som dagens. Den produserer 55 kwt og skulen brukar rundt 200 kwt på det meste. Den leverer altså 1/4 av straumforbruket når dette er på det høgste, men sidan overskotskrafta blir seld, er det totale energireknestykket langt meir positivt.

Våren i anmarsj

Me skriv 1. desember og ute er det vårteikn som dominerer. Rosene blomstrar i hagen og Mars-krossveden trur det er mars.

Roser i hagen, 01.12.11

Ein lettare forvirra Mars-krossved