Bitcoin 2014 - dag 2

Bitcoin 2014 i Amsterdam, her frå avslutninga av konferansen

Eg delar referata frå Bitcoin 2014 i Amsterdam i to innlegg og det stemmer ikkje nødvendigvis med programmet. 17. mai var også programdag, frå 09.00 - 17.00, så tid til tog i Amsterdam vart det ikkje. Ikkje veit eg om det var 17. mai-tog i byen heller. Det einaste eg la merke til på konferansen, var at Google feira dagen med ein flott Eidsvolls-logo.

Bloggar Nate Murray har skrive stikkordprega referat frå ein del av konferansen. Her er referata hans frå dag 1 og dag 2.

Her er videoar frå konferansen lagt ut på YouTube.

Kva kan me læra av historia om pengar?

"History of Money & Lessons for Digital Currencies Today" var den lovande tittelen på ein av paneldebattane laurdag. Dessverre stod ikkje resultatet av debatten i stil med tittelen. Panelet var dominert av Bitcoin-entusiastar og då blir ikkje debatten særleg spennande.

På spørsmålet om ikkje historia har vist at sentralisering av (penge-)system er nærmast uunngåeleg, svarte Konrad Graf (akademikaren i panelet) at det er handel som eventuelt blir sentralisert, så følgjer pengesystemet etter. Først handel, så pengar, det er det viktig å få med seg! Historisk har nesten alt kunna brukast til pengar. Det er handel og byte av varer og tenester som er det sentrale, og at desse er tilstrekkeleg "likvide" til lett å kunna omsetjast. "There’s no other way for a medium of exchange to arise other than the attribute of liquidity" - den einaste måten eit bytemiddel [pengar] kan oppstå på, er tilstrekkeleg likviditet.

Aktuell litteratur: "The Ethics of Money Making" (bok) og "On the Origins of Money" av Carl Menger.

I paneldebatten sakna eg økonomar som ikkje har tru på Bitcoin eller andre digitale valuta. Diskusjonane blir fort einsidige med berre tilhengjarar av kryptovaluta.

Toni Gallippi, Bitpay: "Driving Merchant Adoption"

Bitpay er eit av dei nye Bitcoin-selskapa i kraftig vekst. Dei vart etablerte i 2011 og er slik ei av dei eldste bedriftene i Bitcoin-sirkuset (!). Hovudbase er Atlanta, men dei har nyleg også etablert eit kontor i Amsterdam der dei for tida har tre tilsette, men vil auka. Totalt er dei rundt 40 tilsette i Bitpay, men har planar om å auka til over 100 i løpet av året. Nederland vart valt av dei same grunnane som er nemnde tidlegare (sjå innleiinga første dag).

Merchant Processing er den einaste forretningsideen; bedrifta skal hjelpa andre bedrifter å ta i bruk Bitcoin som betalingsmiddel. Bitpay gjer det så enkelt som muleg for bedrifter å ta i bruk Bitcoin. Dei har laga integrasjonsmodular til dei fleste populære netthandel-tenester og gjort det enkelt å ta i bruk den nye valutaen. Dei tilbyr også rapporteringstenester til skattemyndigheitene og lettar den delen av jobben også.

Kredittkort ikkje laga for nettbruk
Gallippi viste eit American Express-kort frå 1959 og sa at den einaste innovasjonen som har skjedd med dette og andre kredittkort er at det har fått ei magnetstripe og ein kontrollkode (CVC). I Europa har korta etter kvart også fått chip, og dermed større sikkerheit, men ikkje i USA (USA er eit uland når det gjeld betalingsformidling, kanskje det er difor Bitcoin oppstår der?).

Kvifor skal bedrifter ta i bruk Bitcoin?
- lågare risiko (mindre svindel)
- lågare kostnader
- selja globalt (plutseleg er heile verda marknaden)

Dei har no over 30 000 kundar (merchants) verda over, dei fleste i USA.

BIP 0021: Bitcoin i URL
BIP 0070-73: Payment protocol

Bitcore: Bibliotek utvikla i Javascript
Insight: Block chain explorer
Copay: Multisignatur-plattform

Multisignaturar vil auka sikkerheita mykje, men er framleis lite brukt.
Bitcoin Payroll API: Lønnsutbetalingar i Bitcoin. Tilsette i BitPay kan velja å få lønna utbetalt i Bitcoin, heilt eller delvis (Toni har valt å få alt utbetalt i Bitcoin..)

"All inclusive"-prising: Fast månadleg pris, startar på US $30
Det er ingen transaksjonskostnader for det er ikkje handteringa av Bitcoin dei vil tena pengar på, men tilleggstenester og påbygg.

State of the Bitcoin Mining "Arms Race"

Paneldebatt:
Michael Terpin, SocialRadius (paneldebatt-leiar)
Marco Streng (Genesis Mining)
Benny Gorlick (Cloud Hashing)
Josh Zerlan (Butterfly Labs)
Sam Cole (KnC Miner)
Geroge Kikvadze (Bitfury)
Jez San (CoinTerra)

Debattleiaren opna med at det sannsynlegvis var meir peta-hash samla i dette panelet enn nokon annan stad i verda!
Utfordringa var som tittelen seier "våpenkappløpet" mellom mining-selskapa. Og det er eit formidabelt race - i dag er det 8,8 milliardar ganger vanskelegare å løysa hash-funksjonane i Bitcoin-systemet enn det var i starten. Ikkje å undrast over at dette har vorte eit spesialisert felt, både for utviklarar av "grave"-utstyr og for brukarar av dei. Tida for "heime-graving" er definitivt over [ikkje alle var einige i det, nokre meinte at det vil vera rom for heime-graving, men i litt andre former enn tidlegare].

Mining-prosessen er lineær; til meir ressursar til større utbyte. Men dei som er i bransjen må gradvis førebu seg på ei endring. Belønningsdelen som no er på 25 Bitcoin pr. ny blokk kvart 10. minutt, vil gå ned til 12,50 i 2017 og ei ny halvering kvart fjerde år. Etter kvart som belønninga blir redusert, må transaksjonsprisen gå opp for å finansiering gravinga og dermed sikkerheita i systemet.

51%-angrep er ein mykje diskutert trussel i Bitcoin. Dersom du kontrollerer meir enn halvparten av ressursane til graving, vil du kunna byggja den lengste (blokk-)kjeda og dermed ta kontroll over heile systemet. "Majoriteten har alltid rett" er hardkoda inn i systemet. I panelet meinte dei at denne trusselen er overdriven. For det første må ein i praksis ha meir enn 70 % for å klara det, og for det andre vil ei kompromittering av systemet ikkje gagna den som gjer det. Det måtte einast vera om nokon gjekk beviss inn for å destabilisera det.

Så å seia alle leverandørar av mining-utstyr (ASIC = Application-specific Integrated Circuit) tilbyr graving av fleire typar kryptovaluta. Dei aller fleste krypto-valutaer på marknaden er variantar av Bitcoin-systemet. Det har vore påstått at valutaer som brukar Scrypt er "ASIC-resistente", men det stemmer ikkje. Dei fleste ASIC-leverandørane har også løysingar for Scrypt-protokollen.

Panelet diskuterte alt-coins og var einige om at dei som investerer i graving av alt-coin (alternative krypto-valutaer) gjer det fordi det er ein enklare måte å skaffa seg Bitcoin på.

Skaleringsutfordringane til Bitcoin vart også diskutert. I dag er transaksjonsvolument for Bitcoin lite samanlikna med t.d. Visa eller Mastercard. Visa har t.d. meir enn 150 mill. transaksjonar pr. dag, noko som tilsvarer rundt 2000 trans./sek (TPS). Bitcoin har framleis under 100 000 transaksjonar pr. dag, i gjennomsnitt 1 eller mindre TPS. Fleire løysingar har vore føreslege for å skalera opp Bitcoin-transaksjonane. Som nemnt tidlegare, er maks. blokkstørrelse endra til 1 MB, utan at det har gitt resultat. Blokkstørrelsen er framleis rundt 250 KB i gjennomsnitt.

Forskarane Yonatan Sompolinsky og Aviv Zohar har føreslått endringar i Bitcoin-protokollen for å auka prosesseringa av transaksjonar: "Accelerating Bitcoin's Transaction Processing - Fast Money Grows on Trees, Not Chains".

Kan og bør Bitcoin-teknologien brukast til andre ting enn valuta-transaksjonar? Mastercoin er eit initiativ som byggjer på Bitcoin-teknologien (blokk-kjeda) for å levera andre typar tenester enn valuta-transaksjonar. Panelet såg slike initiativ som positive (sjølvsagt! det skaper jo meir etterspørsel etter maskinvare). Viss det er eit behov og vilje til å betala for det, så er det ingen grunn til å reservera blokk-kjeda utelukkande til valuta-transaksjonar. Men for å unngå at blokk-kjeda blir for stor og vanskeleg å synkronisera i nettet, bør det gjerast på ein smartare måte. Det kan vera ved å introdusera side-kjeder for spesialiserte tenester, og/eller å optimalisera nedlasting av blokk-kjeda (alle treng kanksje ikkje å lasta ned alt).

Bitcoin 2014 - Amsterdam

Traktoraksjon i Sogndal sentrum ein dag, Bitcoin-konferanse i Amsterdam neste. Det er stor spennvidde i aktivitetar og interesser og det trur eg er noko av kjernen i det me må vera gode på i fylket vårt. Min gode kollega Karl Georg Høyer, som dessverre døydde så altfor tidleg, lanserte begrepet 'mangesysleri' og gjorde eit poeng av at det er ein styrke for oss. Dessverre har ikkje Karl Georg sine tankar fått særleg fotfeste hjå dei som styrer. Eg meiner det er på tide å ta opp att desse tankane.

Første verkeleg internasjonale Bitcoin-konferansen
Bitcoin 2014 er den første verkeleg internasjonale Bitcoin-konferansen. Bitcoin 2013 vart arrangert i San Jose, og i år er det altså Europa og Nederland. Det er ikkje tilfeldig at det er i Amsterdam og Nederland. Nederland har lange tradisjonar som eit liberalt og frilynt land, opne for nye idear og med ei meir avslappa haldning til ting som elles blir tekne veldig alvorleg i andre land.

Kvifor Nederland?
- toleranse
- eksperimentering
- 6. største Bitcoin-land (pr. innbyggjar er dei størst)

Årets konferanse har samla over 1100 deltakarar, så interessa for Bitcoin er stor. Deltakarane representerer eit stort spekter, slik programmet også legg opp til: her er både geeks, jus, finans og akademia representerte. Likevel er nok dei teknologi-interesserte i hovudvekt.

> 1100 reg.
120+ presentasjonar
40+ utstillarar
50+ land

Neste år blir konferansen arr. i Asia.

Patrick Byrne - Overstock.com
"500 Years of Liberalism: From the Netherlands to crypto currency" (opptak på YouTube)

Overstock.com var den første større netthandelen som tok i bruk Bitcoin. Men dei som trudde Patrick Byrne skulle snakka om korleis det var å ta i bruk Bitcoin, og eg var ein av dei, vart skuffa. Presentasjonen hans handla om det tittelen sa; utviklinga av krypto-valuta i lys av 500 års liberal utvikling og med utgangspunkt i Nederland. Det var ei interessant historisk-filosofisk forelesing, heilt fri for sal og marknadsføring, som ein kanskje kunne frykta i utgangspunktet.

Stikkord frå innleiinga:
- toleranse, pluralisme, const. federation, fred
- Erasmus
- Baruch Spinoza
- Borgarskap og handelsmenn (Bourgeoisie & merchants)
- verdas første børs opna i Amsterdam i 1602
- Vindmøller, diker (entreprenørskap)
- Separatistar frå England (som seinare drog til Nord-Amerika -> pilgrimar)
- John Locke budde også i Amsterdam i ein lang periode ("Consent of the Governed")

Univ. of Salamancha viktig for å formidla liberale verdiar.

Korrupt Wall St.
PB fortalde om tida han jobba i Wall Street og med ei stigande erkjenninga av at finansnæringa var gjennomkorrupt. Han hadde bevis, som han sa, og tok det til påtalemyndigheitene, utan å komma nokon veg. Han ga namnet på dei han meinte var sentrale i svindel, men likevel skjedde ikkje noko. Seinare kunne han konstatera at enkelte av dei han hadde oppgitt namna på, vart etterforska. PB ga ikkje mykje håp til dei som trur at systemet kan endrast, og vil endrast, etter finanskrisa. "Wall Street has Washington under its thumb" som han uttrykte det.

Liberalismen som gjekk feil veg
PB var oppteken av utviklinga av liberalismen og meinte eit avgjerande punkt i historia var Rousseau. Med han kom det PB kalla Authoritarian submission inn i liberalismen - eller synda kom inn i historia for å seia det på ein annan måte. PB uttrykte det som "eit virus vart implantert i det liberalistiske operativsystemet". Han meinte det var denne retninga som leia fram mot dei sosialistiske diktatura med si blinde tru på sentralistiske institusjonar, og som øydela mykje for liberalismen som grunnsyn.

Radikal i USA-auge
Patrick Byrne stilte i stilig Mao-dress; berre det ville vel ekskludert han frå det meste i USA. Det er klart at mannen er langt meir til venstre enn den offisielle partiskalaen i USA. Men han leiar ei bedrift med 10 mrd. i omsetning, og det gir respekt også der.

Patrick Byrne meinte to institusjonar har eit sentralt ansvar for finanskrisa:
- Central banking (Federal Reserves)
- Central Counterparty Clearance (som har gitt løyve til alle mulege tvilsame finansaktørar og -produkt

Overstock og Bitcoin
Etter presentasjonen fekk han spørsmål om innføring av Bitcoin hjå Overstock.com, ein prosess som hadde gått overraskande smertefritt. Dei fekk mykje publisitet gjennom å vera den første større netthandelen som aksepterte Bitcoin. Mange Bitcoin-sympatisørar handla hos Overstock berre for å visa støtte. Men omsetninga i Bitcoin er minimal i høve til totalen; den utgjer mindre enn 1 %. Den er likevel aukande.

Byrne skulle gjerne sett at Overstock-aksjar var dei første som vart "lista" på Bitcoin-blokk-kjeda (men sist han uttala seg om Bitcoin, vart han fanga av uttalen og måtte setja i gang utvikling for å kunna ta i mot valutaen på nettsidene..).

Regulering av Bitcoin

Det var fire parallelle sesjonar på konferansen:

1.  Enterprising in the Digital Age: Merchant & Consumer services

2. The Digital Economy

3. Bitcoin Technology: Present and Future

4. Rules of the Game: The Legal Landscape

Det er vanskeleg å velja når det er fleire interessante tema, men eg heldt meg stort sett til sesjon 4 første dag. Sjølv om teknologien er interessant, trur eg det til slutt blir reguleringar som blir avgjerande for Bitcoin si framtid.

"Getting the benefits while controlling the risks" er bodskapen Bitcoin Foundation prøver å få inn hjå myndigheitene. Strategien for å gjera Bitcoin meir mainstream og lettare å svelgja for myndigheitene, synest klar: BF har rekruttert erfarne lobbyister, som Jim Harper, som kjenner Washington ut og inn. Dessutan er han pent kledd, noko som får han til å verka eldre enn han er (hans eigne ord, med eit lite smil).

Det er ikkje sikkert alle Bitcoin-entusiastar jublar over dette, og eg spurde panelet korleis dei handterer det betydelege spriket i Bitcoin-miljøet: frå crypto-anarkistar til venture-kapitalistar. Jim Harper svarte at han er ein krypto-anarkist i dress ;) Elles var svara ganske politiske; dei vil arbeida for alle og bla bla.

Oppgåvene til BF:
- overoppsyn med Bitcoin-protokollen
- advocacy (kamp for)
- opplæring, informasjon (dei to siste overlappar ein del, den første oppg. er strengt skild frå dei andre)

Bitcoin klassifisert som eigedom (asset, commodity) har ein svært negativ effekt på små bedrifter som ønskjer å ta i bruk valutaen (kompliserte rapporteringskrav

Karakteriserer Bitcoin-utviklinga no som god:
- modning
- profesjonalisering

Det som skjer av regulering i New York (stat) vil ha stor betydning for resten av USA fordi NY er finanssenteret.

Kva med reguleringar frå Kina og Russland?
- totalitære system vil aldri lika denne typen desentral teknologi

John Beccia: "A regulatory roadmap for widespread adoption of digital currency"

Me står ved ein skiljeveg no i høve kor mykje regulering som skal innførast for Bitcoin indirekte gjennom regulering av krypto-valuta. John Beccia snakka om reguleringa i dag, kva den betyr for vanlege brukarar og korleis det ser ut til å bli i framtida.

- det er vekslingspunkta som er dei viktige
- kriminalitet (kvitvasking m.m.) og sikkerheit er det myndigheitene er mest opptekne av
- alle som tilbyr finansielle tenester og som oppbevarer andre sine pengar, må oppfylla ein del krav, og i USA er dei spesielt strenge
- Mt.Gox og Silk Road er skrekkeksempla myndigheiter ikkje vil sjå

Framleis mykje opplæring å gjera; store delar av finansverda og myndigheiter forstår ikkje Bitcoin og andre kryptosystem.

Det globale perspektivet er heilt avgjerande for Bitcoin, så reguleringar i ulike land er viktig for utviklinga

Bobby Lee, BTC China:
"The Rise and Regulation of Bitcoin in China"
Dette innslaget var laurag 17. mai, men pga. innhaldet er det naturleg å ta det med her.

BTC China starta i juni 2011, er no den eldste Bitcoin-vekslinga, etter at Mt. Gox gjekk over ende.
Det var i 2013 det verkeleg tok av, også for BTC China. På slutten av 2013 tok yuan over for US dollar som den mest brukte vekslings-valutaen,

China - a nation of savers: Bitcoin som investering
Inflasjon dei siste åra er også ein viktig grunn til kinesisk interesse for Bitcoin.

A nation of engineers - utdanninga prioriterer kunnskapar i realfag

Regulering
- starta i begynnelsen av desember 2013 (05.12.13)
- Bitcoin er ikkje ein valuta, men "a virtual good"
- usikkert kva som var bakgrunnen, men reguleringa hadde ikkje særleg verknad

Ny regulering 16.12.13
- munnleg åtvaring mot handel med Bitcoin-firma (men ikkje noko skriftleg!)
- masse rykter
- "415" event: all Bitcoin-veksling i Kina ville bli stengd [415 er kinesarane sin måte å seia 15. april]
- 24. april vart alle bankar pålagde å ikkje handla med Bitcoin-firma (ikkje lov for kundane å overføra pengar frå konto for å kjøpa Bitcoin)

BTC China opererer som vanleg
- brukar "vouchers":
- den siste mulegheita er kontant-kjøp av Bitcoin (for Bitcoin er framleis lovleg i Kina)

Lover i Kina er bevisst formulert litt vage for å gi rom for endringar i framtida
- følgt opp med munnlege råd
- handheving av lover: ofte er det "one eye open, one eye shut"

Framtida for Bitcoin i Kina:
- reguleringane har hatt ein avkjølande effekt
- potensielle kjøparar er avventande
- Bitcoin is now discouraged
- media har snudd frå Bitcoin-interesse til å presentera negativ informasjon om den

- har likevel tru på Bitcoin i Kina, mest fordi kinesarane er svært opptekne av å spara, t.d. i gull

Hong Kong følgjer i praksis dei same reglane som elles i Kina.

Gavin Andresen: "The State of Bitcoin"
GA er teknologiansvarleg for Bitcoin i Bitcoin Foundation, men Wladimir van der Laan overtek no den rolla slik at GA kan konsentrera seg om dei mange andre oppgåvene han har.

Han blir hylla som Bitcoin-kongen, men motset seg kraftig den type karakteristikkar
Han er prototypen på "nerd", og går også rundt med skiltet "geek" for å fjerna all tvil. Legg til ein StarTrek-sveis og alt fell på plass..

Me må gløyma februar 2014 så fort som muleg (Luna horribilis)
Bitcoin har og har hatt veksesmerter

Bitcoin-kjernen er koden Satoshi Nakamoto etterlet seg (skriven i C++)
- programmet er også kjendt som bitcoind (Bitcoin daemon)
- det er ganske vanskeleg å setja seg inn i koden, og "Satoshi left us a bit of a hairball" med alt stappa saman (konsensus/peer-to-peer/lommebok/GUI)

BF har no 3 utviklarar lønna av stiftinga, Cory Fields er den siste om bord
- slow, steady, safe progress er mottoen
- målet er å prosessera transaksjonar så påliteleg som muleg

"Boring is good" - vil ikkje ha drama, "no news is good news"
- core release prosess by deterministic builds

Ei implementering av koden er litt risikabelt
To er verre!
Tre eller fleire er det beste for å skapa eit robust system

Tal transaksjonar pr. blokk er kritisk
- har opna for større blokker i koden, men ser at gravarane held seg til 256 Kb
- sannsynlegvis for å vinna tid og ikkje risikera orphan block
- over tid må transaksjonar pr. blokk aukast, elles blir transaksjonskostnadene for høge

Å skriva sikker kode er vanskeleg!
- feila dukkar opp når verdien aukar

Identity/reputation is hard, and crypto may not help

Becoming mainstream is really hard
- even if you have spiffy technology (sjå t.d. Segway)

Bitcoin wish list
Panel: Gavin Andresen,

Auka blokkstørrelse (fleire transaksjonar pr. blokk)
Ikkje alle Bitcoin-gravarar er familiære med Bitcoin-teknologien (!)
- fører til prosessar som ikkje nødvendigvis er optimaliserte ut frå eit Bitcoin-synspunkt)

Sidekjeder (side chains) er interessante som avlastning av Blockchain

All eksperimentering er bra
- viss nokon er villige til å betala
- viss det skaper problem, må ein prøva å løysa dei i staden for å prøva å hindra utvikling

Problemet med alt-coins er at dei blir sårbare fordi dei er lite utbreidde
- sikkerheita er avhengig av dei ressursande som skal til for å sikra/prøva å knekkja systemet

I dag er mining og Bitcoin-brukarar to skilde grupper
- GA ser for seg at brukarane må ta større del av ansvaret for sikkerheita og dermed engasjera seg meir i mining
- han trur skiljet mellom mining og bruk blir viska ut etter kvart (han håpar i alle fall det)

Trans.inntekter betyr svært lite for mininga i dag. Til saman rundt 12 BTC pr. dag. Til samanlikning blir det grave ut 25 BTC kvart 10. min.; til saman rundt 144 BTC (12 ganger så mykje)
- det vil gradvis bli etablert ein marknad for gebyr etter kvart som belønninga går ned
- trans.kostn er også nødv for å hindra spam

Usability, usability, usability!
- dette er kanskje det viktigaste området for å få større bruk og for å få fleire Bitcoin-brukarar
- Bitcoin UX er noko som bør satsast på!

Look at user behaviour, don't be obsessed by road maps!

Bør skrivast eit white paper om kva som bør lagrast i blokk-kjeda, og korleis

For få som bidreg i open source-prosjektet!
- GA er ueinig, det er stadig fleire som bidreg, men det trengst eit nykommar-program (newbie) for å senka barriera
- det hjelper også å få rydda opp i Bitcoin-kjernen og skilja ut lommebok (wallet) og GUI

Read before write! And read carefully! Satoshis kode er ikkje lett å trengja gjennom. Finst alternative portingprosjekt (Objective C)
- Oleg Andreev (CoreBitcoin) overset C++-koden linje for linje - like mykje eit pedagogisk prosjekt

Bønder til kamp!

Jerntriangelet Erna, Siv og Sylvi!

Bøndene er forbanna over tilbodet dei har motteke frå regjeringa. Det var ikkje uventa at dette kom til å bli vanskeleg. Først ei blå-blå regjering, så ein landbruksministar frå Frp og som om ikkje det var nok: Sylvi Listhaug. For bøndene kunne dei knapt funne nokon verre. Dama er totalt upåverkeleg og styrer blindt etter eigen ideologi. Den ideologien er enkel: Billegast muleg mat!

Aksjonar
Bondelaget og Småbrukarlaget braut forhandlingane med regjeringa då det vart klart at gapet mellom krav og tilbod var for stort og at det ikkje var vilje frå regjeringa til å auka ramma. Etter brotet har det vore ulike aksjonar, og fleire vil det bli. I går (onsdag 14.05) var det traktor-paradar i mange byar og tettstader. Sjølv deltok eg i Sogndal. Det er første gangen eg har aksjonert på denne måten, men eg tenkjer at dersom me ikkje står opp for norsk landbruk no, kan me like godt avvikla først som sist.

Kan ikkje eta pengar!
For meg handlar det om å ha eit landbruk over heile landet, å halda kulturlandskapet i hevd og å sikra matforsyning i landet. Og ikkje berre forsyna innbyggjarane med mat, men med tryggast muleg mat. Beredskapssida av dette er kanskje det viktigaste, og symptomatisk nok også fråverande i regjeringa sin argumentasjon. Det hjelper veldig lite med mange tusen milliardar oljekroner på bok den dagen ein global matkatastrofe rammar. Me har alt sett små drypp av dette i situasjonar der store korneksportørar stengjer for eksport på grunn av problem med å sikra eige folk nok mat.

Lang rekkje med traktorar i Sogndal sentrum 14.05

Ulv, ulv!
Bondeorganisasjonane har gjort det vanskeleg for seg sjølve ved å ropa ulv nesten kvart år jordbruksforhandlingane startar. Når ulven Sylvi no er sleppt laus i saueflokken, er folk så vande med å høyra klageropa frå landbruket at eg er redd dei tenkjer at dette er som vanleg. Men denne gangen er det faktisk annleis; no er det "extreme makeover" som står for tur: Vestlandslandbruket slik me kjenner det, vil bli radert bort. Om du lurer på betydninga av landbruket rundt om er det berre å ta ein køyretur, t.d. frå Bergen til Trondheim. Det er bygd på bygd med gardsbruk som dominerer biletet på køyreturen. Svært få av desse bruka har ein sjanse til å møta krava til effektivitet som no blir sette fram. Arrondering og størrelse hindrar også eit storskala-jordbruk.

Modent for endring
Eg skal gi Frp og regjeringa rett i ein ting: Jordbruksregiment med forhandlingar ++ er overmodent for endring. Men det er skilnad på å barbera seg og skjera av seg haka! Jordbruksorganisasjonane og regjeringa har på mange måtar målt seg inn i eit hjørne med dagens forhandlingssystem. Eg trur me må sjå til andre land i Europa og korleis dei har klart å ta vare på småskala-landbruket. Østerrike og Sveits er gode eksempel her. Men då må bøndene vera villige til å akseptera at dei i større grad blir landskapsforvaltarar og i mindre grad produsentar. Det sit langt inne for mange bønder. Men tilskota må i større grad vriast bort frå produksjon og over på forvaltning av landskapet.

Dette kvadet kan passa til slutt (henta frå Dag og Tid 09.05.14)

Bonden trudde på godt om året.

Feit var jorda og landet rikt,

dei sa der var sylv i staten.

Det skulle verta kjøt på fenadlåret.

Bonden pløgde, harva, sådde.

Sola skein, men listige var dei som rådde.

Lite vyrde dei på maten. 

Vondt og skrint og skralt vart året.

Bonden fekk til salt i såret.

Konsert med SKRUK

SKRUK og Per Oddvar Hildre i Hauge kyrkje, Lærdal.
Ja, biletet hadde vorte litt betre om eg hadde reist meg opp..

Laurdag 3. mai var det konsert med koret SKRUK i Hauge kyrkje, Lærdal. Det vart ei stor oppleving for ei nesten fullsett kyrkje, frå eit kor som held ein veldig høg standard til amatørar å vera. Konserten var ein del av lanseringsturnéen "Sangen fra katakombene".

SKRUK, eller Sunnmøre Kristelege Ungdomskor, vart starta i 1973 og feira 40 år i fjor. Enkelte har vore med sidan starten og må seiast å vera komne over den første ungdommen. Per Oddvar "Prots" Hildre har vore leiar i alle åra. Han har kanskje Norges mest imponerande skjegg (han kunne gått rett inn i gruppa ZZ Top..) , men det er nok andre kvalitetar som gjer han til ein god kordirigent. Han er tydeleg som få, og ser ut til å få koret til å yta maksimalt når det gjeld. Koret har alltid leita etter nye utfordringar og nye musikalske samarbeid, og som dei skriv sjølve:

[SKRUK] har gjennom alle desse åra vore plogspiss og grensesprengar innan norsk kormusikk. SKRUK har sidan starten i 1973 funne, og blitt funnen av, spanande musikalske samarbeidspartnarar i inn- og utland.

Det siste samarbeidet har vore med syriakiske musikarar og songarar. Syriakarane lever i grenseområdet Syria, Irak og Tyrkia og har ein heilt spesiell musikalsk kultur. Dei er kristne og tilhøyrer den syriskortodokse kristendommen, og har ein sangtradisjon som går 2000 år tilbake, nesten uendra. Dei syng også på arameisk, Jesus sitt språk, og dei syng i katakomber der dei held gudsteneste.

Koret opna med songar frå katakombene og sette med det ei spesiell stemning. Dei stod også utradisjonelt langs sidene og midtgangen i kyrkja, og kvar stemme kunne difor høyrast svært tydeleg.

Andre avdeling var sett saman av tidlegare musikalsk materiale, både norske korverk (Tord Gustavsen, Knut Nystu og Magnar Åm) og gospelmusikk frå sørstatane i USA. Det er kanskje det siste koret er mest kjende for, men eg tykte dei norske verka var høgdepunkta. Det desiderte høgdepunktet for min del var Magnar Åm sitt arrangement av Matias Orheim si salme "Å, var eg meir deg, Jesus, lik". Her er ei framføring frå ein konsert i Lysekil kyrkje:

Per Oddvar Hildre fortalde om komponisten Magnar Åm, busett i Volda. Han er lite kjend i heimlandet, men har laga mykje spennande musikk. Åm komponerer samtidsmusikk og er kanskje lite tilgjengeleg for folk flest. Hildre åtvara då også om at korarrangementet kunne høyrast litt "merkeleg" ut. Det var det absolutt ingen grunn til å gjera, det var eit arrangement som eg trur gjekk rett inn hjå dei fleste; det var berre utruleg fint, eller "vondt vakkert" som Erik Hillestad i Kirkelig Kulturverksted uttrykte då han høyrde det første gongen.

"Sanger fra katakombene" er tilgjengeleg både på CD og via iTunes, sikkert også som strøyming gjennom Beat.no eller Spotify - det har eg ikkje sjekka.

Som eg var inne på, er SKRUK kanskje mest kjende for gospelmusikken og samarbeidet med Ytre Suløens Jass-Ensemble. For eigen del har eg høyrt veldig mykje på SKRUK sitt samarbeid med Kåre Nymark Collective på plata "Dype stille sterke milde". Med trompetaren Kåre Nymarks band tek SKRUK eit steg fram frå dixie-stilen med Ytre Suløen til eit meir moderne jazz-uttrykk. Det har vore den mest spelte musikken min det siste året!