Mini 50 år og 2CV 60 år!

Siste (?) bloggpost i 2008 skulle kanskje ha handla om året som nesten er omme, og spådommar om det som kjem. Det får andre ta seg av, eg kan ikkje la 2008 gå ut utan å heidra ikona Morris Mini og Citroen 2CV. Den første er 50 år i år og den andre 60.

"Less is more" kan stå som ein god beskrivelse av filosofien bak Mini, og namnet i seg sjølv rommar denne. Det var Alec Issigonis (tyrkisk bakgrunn) som stod bak design, og han vart seinare adla til Sir Alec Issigonis for innsatsen i engelsk bilindustri. Ein design som no er legendarisk og som vart kopiert av dei fleste produsentar etterpå: framhjulsdrift, tverrstilt motor, eitt hjul i kvart hjørne og ekstremt god plassutnytting.

50 år seinare er det produsert over 5 millionar eksemplar av Mini og den er eit ikon. Også nykommaren frå BMW har vorte ein suksess, ein av dei få retro-suksessane. BMW overtok Rover-konsernet på slutten av 90-talet, og selde det for ei krone etter å ha tapt mykje. Men dei sikra seg retten til Mini, og det spørst om det ikkje var verdt pengane.

Designen av nye Mini vart gjort med stor omtanke for arven etter den originale bilen. Samtidig vart nødvendige moderne element introduserte, og det på ein måte som fall i smak. Nye Mini kan trygt seiast å føra ikon-statusen vidare, den har vorte eit ikon sjølv.

10 år før Mini kom på marknaden, vart Citroen 2CV presentert på Paris-utstillinga. Den var like radikal som Mini ti år seinare, og delte mykje av filosofien med minimalisme. Ein prototype av 2CV vart utvikla før krigen og målet med "paraplyen med 4 hjul" var at den skulle kunna frakta to vaksne bønder (!) med 100 kg varer til marknaden, i ein fart på opptil 60 km/t på den tidas dårlege vegar i Frankrike. Mest kjendt er utsagnet om at den skulle kunna køyrast over ein nypløgd åker utan at egga den transporterte, vart knuste.

Citroen 2CV vart produsert heilt fram til 1990, for ein stor del uendra, og medrekna ein tosetars pickup-versjon, vart det laga over 5 mill. eksemplar. Ein suksess på linje med Mini med andre ord. Bileta er henta frå Wikipedia.

Blogging

Det er namnet på boka Jill Walker Rettberg (JWR) har skrive. Ho er førsteamanuensis ved institutt for lingvistiske, litterære og estetiske studium ved Universitetet i Bergen, men er nok meir kjend som bloggar under jill/txt. Ho har med andre ord skrive om noko ho har god erfaring i, som aktiv bloggar i 7-8 år.

Det ville vore vanskeleg å skriva ei bok om blogging utan å ha blogga sjølv - det verkar nesten umuleg. Samtidig er den akademiske tilnærminga med på å setja blogginga inn i ein større samanheng. Praksis og teori går med andre ord godt saman her.

Det er ei lett bok å lesa, berre rundt 160 sider. Boka er gitt ut av Polity Press i ein serie kalla Digital Media and Society. Andre bøker i denne serien har titlar som Media Work, Search Engine Society, The Information Society og Hacking.

Boka tek for seg historien bak blogging, blogging sett inn i ein skrifthistorisk samanheng, blogging som eit nettverksfenomen, blogging vs. journalistikk, bloggar som historieforteljingar (narrativ) og kommersielle sider ved blogging. Som med mange bøker er dei første delane best, og slutten tynnast. Bedriftsblogging og kommersielle sider ved blogging er relativt uinteressant og tankane om blogginga si framtid inneheld heller ikkje spesielt mykje "food for thoughts".

Men eg synest boka er god og vil tilrå den til alle som ønskjer å forstå meir av bloggfenomenet og ønskjer å setja det inn i ein større samanheng. JWR forstår i aller høgste grad det fenomenet ho skriv om, og ho maktar også å sjå på det utanfrå utan å bli for nærsynt. Eg saknar likevel at ho delar meir av erfaringane sine - her blir boka i overkant nøytral og ho held litt mykje avstand til sin eigen blogg. Eg ville gjerne ha lese meir om kva utfordringar ho ser i lys av sine eigne erfaringar.

Sidan JWR brukar bloggen sin som ein del av den akademiske verktøykassen er det meir enn underleg at ho ikkje viar forsking og blogging merksemd. Forskinga sin hittil manglande interesse for, og bruk av, blogging har skapt ein del diskusjon i det siste. JWR burde vera ein av dei fremste til å meina noko om det.

Eg saknar også endå meir drøfting av blogging i eit demokratisk perspektiv og gjerne drøfta i lys av demokrati-teoriar. Ho nemner Habermas, men berre nokså kort. Blogginga som ein viktig del av diskursen i den offentlege sfæren er noko som kunne vore utdjupa.

Nokre små uvanar er av typen "dette kjem eg tilbake til i eit seinare kapittel" trekkjer litt ned, men elles er boka som sagt lett å lesa og lett å lika, og eg meiner det også er ei viktig bok. Den er skriven på engelsk.

Markedets makt over sinnene

Bent Sofus Tranøy er ein av få økonomar som kan gå rakrygga i desse krisetider i lys av den kritikken han har framført mot det rådande systemet. Boka "Markedets makt over sinnene" er eit oppgjer med marknadsfundamentalismen som seier at marknaden veit best, alltid.

Boka kom i 2006 og er slik sett ikkje ny. Den varslar ikkje finanskrisa eksplisitt, men tek eit oppgjer med den rådande ideologien som styrer det meste og som meiner at den frie marknaden er den mest optimale måten å styra ressursar på. Tranøy viser ved hjelp av relevante eksempel korleis grunntesane for den frie marknaden sjeldan er til stades og kvifor det då ofte går galt.

Eit av dei interessante eksempla er delprivatiseringa av Statoil i perioden til den første Stoltenberg-regjeringa. ECON laga sjølvsagt ein analyse som innspel til arbeidet med børsnotering. Den viste at private energiselskap gjorde det langt betre enn statseigde, og eit av stjerneeksempla til ECON var det amerikanske Enron... Det høyrer også med til historia at både Jonas Gahs Støre, Jens Stoltenberg og Rune Bjerke har vore styreleiarar i ECON.

I Enron sitt tilfelle var rekneskapa sminka så det heldt - det var rekneskapsjuks av "world class". Men det er oftast i rekneskapa triksa skjer, så også med finanskrisa. I ein artikkel i Dagbladet nyleg, skriv Tranøy om forslaget til ny reglar for rekneskapsføring i børsnoterte selskap. For sikkerheits skuld er dei fire største revisjonsselskapa tungt inne i prosessen som har ført fram til forslaget til nye reglar, og i forslaget til nye reglar er marknadsfundamentalismen i følgje Tranøy rikt representert. Det ironiske (?) er at desse reglane blir innførte i Norge under leiing av ein SV-statsråd.

Eit hovudpoeng i Tranøy sin artikkel er at rekneskap ikkje er objektivt og nøytralt, slik me likar å tru. Rekneskap er dels (objektive) fakta og dels gjetningar og spådommar. Dei siste er mellom anna knytte til verdifastsetjing. Omtrent samtidig med artikkelen i Dagbladet stod det elles å lesa i Dagens Næringsliv at Storebrand hadde fiska fram 1 milliard kroner frå rekneskapen ved omklassifisering av eigedelar. Tranøy har fått svar på innlegget sitt frå m.a. BI.

Både artikkelen om rekneskap i krise og den før nemnde boka er vel verdt å lesa - kanskje endå meir med haustens turbulente økonomi i minnet. Den fekk Brageprisen i 2006 i klassen faglitteratur.

Støtt Wikipedia!

Gjer som Vestlandsforsking, støtt Wikipedia! IT-gruppa ved Vestlandsforsking bestemde seg i dag for å gi kr 10 000,- til Wikipedia. Me meiner dette arbeidet er så viktig at det fortener støtte.

Wikipedia er det største non-profit-prosjektet på nettet i dag og har vore ein utruleg suksesshistorie. Det har vorte det desidert største og mest brukte leksikonet på kort tid, og modellen det er bygt på, er unik. Ikkje mange ville levna modellen med (nesten) fri redigering for alle og ein kvar, nokon særleg sjanse. Men det viser seg å fungera forbausande bra i praksis.

Bill Gates' visjon om "information at your fingertips" er i ferd med å bli ein realitet, og Wikipedia har stått i første rekkje for å realisera den.

Facebook-vilkår

På NRKbeta har det også vore ein diskusjon om Facebook og lukka samfunn, men den starta med eit utgangspunkt i Facebook Connect. Både Facebook og andre nettsamfunn innser at dei må opna seg mot omverda, men vil sjølvsagt halda att i det lengste. På ReadWriteWeb er det ein interessant omtale av eit par initiativ med opne profilar. Det er sjølvsagt heilt meiningslaust at ein skal oppretta eigen profil over alt på nettet og at ein generell profil ikkje kan utvekslast.

Men her vil eg berre gjengi eit utdrag av vilkåra for å ta i bruk Facebook, på norsk. Rett nok seier Facebook at det er den engelske versjonen som gjeld, men likevel (du finn det under overskrifta "Facebook-sider"):

FACEBOOK GJØR PRE-SKJERM IKKE ELLER GODKJENNER FACEBOOK SIDER, OG KAN IKKE GARANTERE AT EN FACEBOOK SIDE FAKTISK BLE SKAPT OG ER DREVET VED INDIVIDENE ELLER ENTITETENE SOM ER EMNET AV EN FACEBOOK SIDE. ELLER ER FACEBOOK ANSVARLIG FOR INNHOLDET AV NOE FACEBOOK SIDE, ELLER NOEN TRANSAKSJONER som seg BLIR GÅTT INN I INN I ELLER ANNEN PÅTATT TILTAK ELLER I SAMMENHENG MED NOE FACEBOOK SIDE, SAMT HVORDAN EIEREN AV FACEBOOK SIDEN SAMLER, HÅNDTAK, BRUK OG/ELLER DELER NOE PERSONLIG INFORMASJON som DET KAN SAMLE FRA BRUKERE (BEHAG ANMELDELSE DET Facebooks personvernspolitikk HVIS DU HAR NOEN SPØRSMÅL ELLER ANGÅR ANGÅENDE BRUKEN ELLER DELE AV DIN PERSONLIG INFORMASJON). DU BURDE VÆRE FORSIKTIG FØR GIING NOE PERSONLIG INFORMASJON TIL ELLER GÅ INN I INN I NOE TRANSAKSJON I SAMMENHENG MED EN FACEBOOK SIDE.

Og årets oversetjingspris går til Facebook!

PIN-kodar og anna avsendarorientert teknobabbel

Mange fekk seg ei overrasking i posten i dag då Skatteetaten sende ut PIN-kodar til det norske folk. Reaksjonane let då heller ikkje venta på seg då mange engstelege eldre ringde DIFI/Norge.no med spørsmål om kva i all verda dei skulle gjera.

Dei som arbeider med nett-tenester og PIN-kodar, autentisering, elektroniske tenester og meir til året rundt, trur sjølvsagt at dette er noko alle folk er opptekne av og grublar på. Sanninga er vel at folk gir f... og ikkje bryr seg og mange veit ikkje kva ein PIN-kode er, og treng ikkje vita det heller.

Brevet med overskrifta "PIN-kodar til offentlege tenester på internett" startar slik:

Nedst finn du eit kort med 20 PIN-kodar. Kodane er personlege, og du skal ikkje gje dei til andre. Ta godt vare på kortet. Du vil få bruk for det.

Og det blir verre... Det blir påstått at du treng PIN-kodane for å levera sjølvmeldinga di. Ikkje noko atterhald eller opplysning om alternative måtar. Ikkje rart gamle folk blir fortvila.

Dette er så avsendarstyrt og teknokratisk innsnevra formulert at dei som står bak skulle vore sende på skrivekurs. Jan Olav Fretland ved Høgskulen i Sogn og Fjordane har medisin for slikt språkleg babbel.

Facebook - den lukka boka

På Kvalitetskonferansen sist veke var det som nemnt ein paneldebatt om web 2.0 og korleis offentleg forvaltning skal forhalda seg til utviklinga. Deltakarane kunne senda spørsmål til panelet via SMS. Dessverre kom ikkje spørsmålet mitt fram, eller det vart ikkje presentert. Så då får eg stilla det her:

"Står ikkje Facebook på mange måtar for det motsette av offentleg forvaltning: Eit lukka informasjonssamfunn i staden for ope?"

Sidan panelet ikkje fekk spørsmålet, må eg svara sjølv. Og svaret mitt er ja, Facebook er i høg grad ei lukka teneste som slik sett strir mot grunntanken i web-en. Den byggjer så langt eg forstår også for det meste på proprietære løysingar. Berre det faktum at ei nett-teneste lagar sin eigen variant av HTML (FBML - Facebook Markup Language) burde vera god nok grunn til å vera forsiktig.

Facebook fyller i høgste grad eit behov, det er vel populariteten eit synleg bevis for. Men faren er at mykje informasjon som elles ville vore tilgjengeleg på det frie nettet, blir lukka bak Facebooks murar. Det er ei uheldig utvikling som minner om innestenginga som skjer på produktsida (Apples iPhone o.l.).

I kampen for eit ope nett bør det offentlege halda fana høgt og seia klart frå kva utvikling ein ønskjer. Viss Heidi Grande Røys skulle ta sine eigne standardiseringsråd alvorleg, ville vel Facebook stå på lista over tenester og format som ikkje bør brukast!

Kvalitet 2008

Årets kvalitetsvurdering av offentlege nettstader har sitt høgdepunkt i dag med konferanse på Oslo Plaza der vinnarane blir presenterte. Denne konferansen blir arrangert for fjerde gang, men kvalitetsevalueringar har vore gjennomførte sidan 2001. Og eg har følgt arbeidet tett frå starten i Statskonsult (Egil Jacobsen sentral i etableringa).

Konferansen har samla 260 deltakarar, det er rett og slett imponerande! Eg håpar DIFI (Direktoratet for forvaltning og ikt) klarer å utnytta dette potensialet til å styrka arbeidet med kvalitet på nettsider. Det er min (uærbødige) påstand at dette arbeidet er eit av dei offentlege it-prosjekta som har størst ROI! Eit billeg prosjekt som har gitt store resultat. Men eg er jo sjølvsagt litt inhabil her.

Etter innleiande presentasjonar av personleg rådgivar i FAD, Jørund Leknes, og direktør i DIFI, Hans Chr. Holte, ga Jostein Magnussen i Netlife Research ein introduksjon til web 2.0. Han gjorde det på ein elegant måte ved å ta utgangspunkt i sida www.norge.no/kvalitet, som definitivt er web 1.0, og viste korleis den og prosjektet kan og bør snuast i retning web 2.0.

Så fortalde Øyvind Solstad i NRKbeta om arbeidet deira med nye media, særleg knytt til den teknologiske sandkassen NRKbeta. Han gjorde det på ein overtydande måte, ein ekte "Web 2.0-ar", ein som er innafor kulturen og har forstått kva det dreier seg om. Veldig befriande å høyra ein slik fortelja om bruken av web 2.0 og ikkje ein forstå-seg-på-ar som eigentleg ikkje forstår kva det handlar om. Er du interessert i eit godt foredrag om web 2.0, er Øyvind mannen å kontakta. Han kan få det travelt framover..

Paneldebatten tok opp spørsmålet om bruk av web 2.0 i forvaltninga. Peter Hidas frå Gartner, trekte fram tre viktige spørsmål innleiingsvis:

1. Korleis skal off. sektor vurdera gevinstpotensialet knytt til web 2.0?
2. Er det ein fare for at web 2.0 tek merksemda og ressursar bort frå andre, viktige tiltak?
3. Er offentleg sektor villeg til å dela verdikjeda si med andre?

Interessant tema, men slapp debatt. Problemet var kanskje at det ikkje var heilt dei rette personane i panelet. Nokon med forvaltningskunnskap, gjerne juridisk retta, burde vore der. Slike folk har vel DIFI mange av sjølve??


Så til årets vinnarar av Kvalitet 2008:

Årets kommunale nettstad: Sørum kommune


Årets statlege nettstad: Høgskolen i Bergen


Årets nett-teneste (open kategori): Finansportalen


Årets tilgjengelegheitspris: Nasjonalt dokumentasjonssenter

Duke Ellingtons Second Sacred Concert

Sidan lokalavisa ikkje ser ut til å bry seg om kulturhendinga i helga får eg som deltakar prøva å formidla. Sogndal storband arrangerte i samarbeid med Sogndal songlag og Leikanger blandakor to kyrkjekonsertar sist søndag. Første konserten var i Stedje kyrkje i Sogndal medan andre konserten var i Leikanger kyrkje.

Duke Ellingtons verk Second Sacred Concert stod på programmet og konserten vart godt motteken av publikum. Det var godt med folk begge stader; i Leikanger kyrkje var det fullt. Sjølv med relativt lite felles øvingar let det ganske godt. Nokså bra i Stedje og endå betre i Leikanger.

Konserten har i alt 10 satsar og vart ferdig i 1968. Duke Ellington sa om kyrkjekonsertane sine (tre i alt) at det var "the most important thing I've done". Tekstane er sterkt prega av borgar-rettskampane på den tida. Det er dessverre ingen særleg gode innspelingar av denne viktige konserten. Albumet med same tittel som verket, er ei live-innspeling som dessverre let nokså rufsete, for å seia det mildt. Merkeleg, med eit slikt storband og med slike solistar. Alice Babs er solist på denne live-innspelinga. Hjå oss var Odrun Ugulsvik Myklebust solist, ei oppgåve ho løyste med glans.