søndag 20. august 2017

Partia sin IT-politikk 2017

I august 2013 gjekk eg gjennom partia sine program og såg på kva dei meinte om IT-politikk. Venstre kom ut på topp, med MDG og Piratpartiet hakk i hæl. Høgre og Senterpartiet delte jumbo-plassen!

Venstre på topp, Frp på botnen
I årets vurdering kjem igjen Venstre ut på topp. Eg har ikkje vurdert Piratpartiet i år, men som ved Stortingsvalet i 2013 kjem også MDG høgt opp. Begge har fått litt lågare utteljing enn sist og det er fordi eg forventar at dei har oppdaterte tankar om digitaliseringa og særleg dei utfordringane den gir i høve reduksjon i arbeidsplassar. Men det er ingen som vil ta den debatten.

Utanom desse to partia er det tynnare når det gjeld IT og digitalisering. Høgre klarer seg betre enn sist då dei hamna på jumbo-plass. Også Senterpartiet er litt betre, men framleis er det magert og eit uforståeleg unytta potensial når det gjeld å kopla den omfattande desentraliseringspolitikken også til Internett-politikk og digitalisering. Frp hamnar på jumboplassen i år. Det er svært tynne saker dei har å fara med. Det ser ikkje ut som dei har fått med seg utviklinga i offentleg sektor den tida dei har vore i regjering. Også Raudt og Krf sine program er tynne på digitalisering, men eg gir dei to på terningen for den prinsippielle haldninga til Internett (Raudt) og personvern/styrking av svake grupper (begge).

Vurderingskriterium
Sjølv om dette er ein høgst subjektiv gjennomgang av partiprogramma, vil eg denne gangen setja opp nokre kriterium for det eg meiner er god IT-politikk.

Eg vil særleg sjå etter:
- omtalen av IT-teknologi; om det "berre" er eit verktøy eller om teknologien blir drøfta på eigne premissar og som ei endrande kraft i samfunnet.

- kva partia meiner om Internett og Internett-politikk (herunder m.a. nettverksnøytralitet, sensur, desentralitet, styring, ja om dei har synspunkt på det i det heile!)

- personvern

- ambisjonar for digitalisering i offentleg sektor og kva konkrete forslag partia har

- IT-studieplassar, satsing på IT høgare utdanning

- politikk for IT-etablering og IT-etablerarar

- syn på digitalisering og automatisering og kva endringar me må gjera i samfunnet på grunn av det

I gjennomgangen av partiprogramma har eg særleg sett på inndelinga av tema og om IT eller digitalisering er nemnt der. Vidare har eg søkt på orda 'digital' og 'Internett' meir som ein peikepinn på kor viktig temaet er for partia.

Venstre
Venstre var vinnaren ved forrige vurdering av IKT-politikk og har slik sett mykje å forsvara. Det ser ut som dei har fått med seg at eg kåra dei til vinnar, for eit av kapitla i programmet heiter "Fremst på IKT og digitalisering" :)

Partiprogrammet levnar ikkje tvil om at Venstre er opptekne av digitaliseringa og forstår kor viktig denne er for nær sagt alle delar av samfunnet.

På minussida noterer eg at eg ikkje finn nokon nynorskversjon (men det må vel Venstre ha??).

Så mange ganger er følgjande ord brukte i partiprogrammet:
"Digital"/"Digitalisering": 89
"Internett": 18

+ har forstått kor viktig IKT og digitalisering er, på alle område
+ har klare mål for digitaliseringsarbeidet i offentleg sektor (og andre område)
+ understrekar verdien av det opne Internettet
+ programfesta koding i skulen
+ understrekar personvernet, også i pengepolitikken ved å krevja at fysiske kontantar skal oppretthaldast fram til eit digitalt, sporingsfritt alternativ er på plass
+ går i mot etableringa av eit digitalt grenseforsvar (DGF) slik det føreligg som framlegg
- ikkje mykje å trekkja for her, men kunne kanskje ønskt eit tydelegare punkt om samordning og plattformtenking i offentleg sektor, og ikkje berre digitalisering av tenester
- kunne ønskt at Venstre, som tidlegare hadde forsøk med samfunnslønn på programmet, ville problematisert følgjene av ytterlegare digitalisering (robotifisering, automatiserg generelt) og det sannsynlege tapet av arbeidsplassar
- hadde vel rekna med at Sveinung Rotevatn no har skjønt kor viktig Bitcoin og blokk-kjedeteknologi er, men finn ikkje spor av det ;)

Her er lenke til partiprogrammet.


MDG
Miljøpartiet Dei Grøne er den litt rampete halvbroren til SV. I gjennomlesing av partiprogrammet "Ta vare på framtida" kan det ved første augekast sjå ut som det er SV sitt partiprogram ein les. Men MDG er ein del tydelegare på forsvaret av digitale rettar og kampen for eit fritt og ope Internett.

Partiet vil ha ei sterkare sentral styring av offentlege IT-prosjekt og vil ha større grad av felles IT-system for offentlege etatar.

Dilemmaet mellom forsvar av opphavsrett og mulegheiter som følgje av digitalisering blir innrømt og partiet vil ha ei utgreiing av korleis opphavsrett og støtte til kunstnarar kan oppretthaldast utan at det går på kostnad av innskrenking av den digitale utviklinga. Dette er i motsetnad til SV som nesten utelukkande ser dette frå opphavspersonen si side. MDG vil også redusera vernetida for opphavsretten (men her meiner eg partiet burde gått lenger og t.d. føreslått ei aktiv haldning til forsvar av opphavsretten etter opphavspersonen er død, ved at etterlatne som overtek rettane aktivt må forsvara dei for å unngå at dei fell i det fri).

"Digital"/"Digitalisering": 35
"Internett": 5

+ tydelege på forsvaret av eit fritt og ope Internett (m.a. lovfesting av nett-nøyrtralitet)
+ tydelege på forsvaret av retten til å vera anonym på nettet
+ tydelege på personvern i det digitale samfunnet
+ redusera vernetida for åndsverk omfatta av opphavsretten
- seier ikkje noko om digitalt grenseforsvar
- litt uklare på digitalisering i offentleg sektor; handlar mykje om digitalisering av enkelttenester

Her er lenke til partiprogrammet.


Arbeidarpartiet
Arbeiderpartiet har ikkje eigen omtale av teknologi i partiprogrammet, men omtalar digitalisering først og fremst i kapitla om arbeid og helse. Mange runde formuleringar, og der dei er konkrete, blir det litt rart (eksempla med stordata og kunstig intelligens ser ut til å vera gripne ut av lufta, utan å bli sette i kontekst).

"Digital"/"Digitalisering": 81
"Internett": 4

+ understrekar det offentlege (staten) sitt ansvar for infrastruktur-utbygging (breiband ++)
+ taktskifte for digitalisering i offentleg sektor (men utan å bli særleg konkret)
+ strategi for datasenter-utvikling
+ fleire IT-studieplassar og satsing på teknologiske miljø
+ sikra leiande fagmiljø på områda sikkerheit og sårbarheit

- lite konkret, mange "fromme ønskje"
- merkelege innslag av teknologival ("satsing på stordata i offentleg sektor", "etablera nasjonalt senter for kunstig intelligens")
- seier ikkje noko konkret om Digitalt grenseforsvar (DGF), men formuleringa "For nedkjemping av internett-basert kriminalisert er god utnytting av teknologi og sivil kompetanse nødvendig" kan kanskje tolkast som ei støtte til dette. Med AP sin historie i overvaking, tyder alt på at dei vil støtta innføringa av DGF.

Her er lenke til partiprogrammet.


Høgre
Heller ikkje Høgre omtalar teknologi eller digitalisering for seg, men som del av anre hovudområde. Første gangen me støyter på digitalisering i Høgre sitt partiprogram, er under kapitlet "Sikre og skape arbeidsplassar". Her har dei underkapitlet "Digitale muligheter og delingsøkonomi" (ja, kapitlet har denne overskrifta trass i at det er nynorsk-versjonen..). I dette kapitlet er det elles forenkling av regelverket for ikkje å hindra nye digitale tenester som er hovudinnhaldet, og det er jo bra.

Omtalen av digitalisering i offentleg sektor ber preg av eit forsvar for eksisterande regjeringsperiode og har mange "vidareføre", "halde fram" og er lite konkret. Kva betyr t.d. punktet "ta i bruk løysingar i nettskya der det er det mest effektive"? Det er jo totalt uforpliktande og går utanom hovudspørsmålet: korleis leggja til rette regelverket for at dette skal blir muleg, og korleis ta inn over seg endringane som skjer innan personvern i EU (GDPR) i mai 2018?

"Digital"/"Digitalisering": 75
"Internett": 2

+ Norge skal arbeida internasjonalt for at Internett framleis skal vera ein open plattform
+ gjennomgang av regelverket for å sleppa til nye digitale tenester, gjennomgåande forenkling
+ oppretta fleire IT-studieplassar

- lite konkret, mykje forsvar av det som er gjort i inneverande regjeringsperiode
- dei teknologiske utfordringane me står overfor i samfunnet blir i liten grad problematisert
- IT og teknologi "berre" eit verktøy

Her er lenke til partiprogrammet.


SV
Hovudoverskrifta på partiet sitt program for dei neste fire åra er "Ta kampen for eit varmt samfunn". Teknologi og digitalisering er som kjent kaldt, så det har vel dårleg plass under ei slik overskrift, eller?
Partiprogrammet er i alle fall lett tilgjengeleg på begge målformene. Men nynorskversjonen blir skjemd av dårleg språk av typen "Når offentlege tenester utviklast..". Desse formuleringane går att i heile programmet.

SV vil at alle personar skal ha ein personifisert inngang til offentlege tenester. På ein måte eksisterer det i dag gjennom den felles inngangen via ID-porten. Men på ei anna side har partiet rett i at det berre er inngangen til ein fragmentert offentleg sektor. Du treng stort sett berre å logga inn ein gang, tenestene er ikkje samla med brukaren i sentrum, brukaren må oppsøkja kvar enkelte etat og teneste.

Partiet har stor tru på det offentlege, også i digitalisering generelt. Punktet om at Innovasjon Norge må styrkast for å støtta utviklinga av digitale tenester, app-teknologi og spel er eit eksempel på dette. Innovasjon Norge bør støtta gode digitaliseringsidear, men ikkje i brei tilnærming slik SV føreslår. Det er privat kapital som bør ta slik risiko, ikkje fellesskapen sine midlar [kanskje ikkje så bra å polemisera mot partiprogrammet på denne måten, men eg meiner det er viktig å få fram partia sine underliggjande motiv også i digitaliseringsarbeidet].


"Digital"/"Digitalisering": 38
"Internett": 4

+ personleg offentleg inngang på nettet (viss dei her meiner ein digital offentleg sektor der brukaren er i sentrum, og tenestene blir serverte til han/ho og ikkje som i dag etatsvis)
+ vil leggja tilrette for etablering av grøne datasenter
+ går i mot etableringa av eit digitalt grenseforsvar (DGF)
+ etablering av Svalbard og Bouvetøya som digitale frihamner for forfølgde medium internasjonalt (litt uklart korleis det skal gjerast, men uansett ein spennande tanke)
+ auke i talet på studieplassar innan IKT
+ kritisk haldning til utplassering av offentlege it-tenester til utlandet
+ storstilt satsing på eit fritt og sikkert Internett (utan at det er konkretisert noko)
- bruk av offentlege midlar på område som strengt teke bør høyra til private investeringar
- innføring av strøymeavgift for stimulering av nytt innhald (eit slags digitalt kasettavgiftsfond)

Her er lenke til partiprogrammet.


Senterpartiet
Senterpartiet er ikkje kjent for å bry seg veldig mykje om teknologi, og partiprogrammet er fritt for teknologi i innhaldslista bortsett frå punktet "Digital allemannsrett". Sentralt (!) i programmet er sjølvsagt desentralisering. Det er difor merkeleg at dei ikkje ser at dette er eit veldig viktig tema også innan digitalisering, Internett-styring og generell konsentrasjon av makt på nettet. Det kan berre skuldast at dei er teknologisk uinteresserte og ikkje har personar som bryr seg om det.


"Digital"/"Digitalisering": 15
"Internett": 1

+ sterk samkøyring av staten og kommunesektoren i digitaliseringsarbeidet
+ styrking av breibandutbygging i heile landet; nasjonal "roaming"-ordning der det er dårleg tilbod,
+ investering i fiberutbygging til utlandet for å styrka datasenter-satsinga og styrka beredskapen
+ klare reglar for utkontraktering av norske datatenester

- omtalen av "cyber-forsvaret" tyder på at partiet vil innføra eit digitalt grenseforsvar slik det er føreslått av Lysne II-utvalet
- generelt noko tafatt og lite framtidsretta
- brukar ikkje den opplagte koplinga mellom desentralisert politikk generelt og ei desentralisert Internett-utvikling

Her er lenke til partiprogrammet.


Kristeleg folkeparti
Om det skal bli fart på digitaliseringa ut frå Krf sitt program, må det nærmast skje eit under. Og det er vel i tråd med livssynet og hovudsaka til Krf.. Navigering på partiet si heimeside er i så måte også noko forvirrande. Då eg klikka på 'Politikk' -> 'Politisk program' og så 'Politisk program' i høgrespalta, kom eg inn på Hordaland Krf sitt politiske program 2015-2019.
Eg finn heller ikkje nokon nynorsk-versjon

Krf er opptekne av verdiar, men det inkluderer ikkje digitalisering, og det er kanskje ikkje så rart. Dei vil ha digitale hjelpemiddel til alle i skulen, og i det heile er likestilling og hjelp til vanskelegstilte viktig også i digitaliseringar. Også det er i tråd med verdisynet.

For offentleg sektor ønskjer partiet ein tilskotsordning for digitalisering i kommunane for å ein enklare og betre kommunikasjon med innbyggjarane. Det er også alt partiet meiner om denne delen av digitaliseringa i samfunnet.

Når det gjeld overvaking og politiet og etterretning sine mulegheiter til å gripa inn, er Krf derimot ivrigare. I samfunnsdebatten har Krf sin talsperson på dette området ivra for innføring av sensur for å verna enkelte grupper. Mellom anna vil partiet innføra teknologiske hinder mot tilgang til porno. Dette står ikkje direkte i partiprogrammet, men er verdt å merka seg for dei som lurer på kva Krf sin digitaliseringspolitikk går ut på.


"Digital"/"Digitalisering": 25
"Internett": 6

+ Partiet vernar om svake grupper, også i digitaliseringa
- Krf er villege til å gå langt i overvaking og sensur på nettet
- Svakt/ikkje-eksisterande program for digitalisering i offentleg sektor

Her er lenke til partiprogrammet.


Raudt
Eg finn ingen nynorskversjon av partiprogrammet (arbeidsprogrammet) for 2017-2021, det er overraskande! Det finst sikkert (?), men ser i alle fall ikkje ut til å vera enkelt tilgjengeleg.

Utanom personverk og hindring av overvaking, som er viktige saker, har Raudt svært lite å by på når det gjeld digitalisering. Digitalisering i offentleg sektor blir ikkje nemnt, utanom arkiv- og bibliotekstenester. Digitalisering i næringsliv og arbeidsliv er fråverande. Alt i alt er det veldig lite å vurdera her.

"Digital"/"Digitalisering": 10
"Internett": 3

+ styrking av digitalt personvern, mot overvaking og sær-inngrep på nettet
+ redusera vernetida for opphavsrett og differensiering av vernetida for patentar
- ingen politikk på IT i offentleg sektor (utanom arkiv og bibliotek)


Framstegspartiet
Det første som møter deg når du går inn på https://frp.no er dette:







Det er jo stryk i utgangspunktet; i 2017 brukar ein ikkje Flash! Også partiprogrammet har ei litt merkeleg utforming og ligg som pdf på Adobe sitt nettområde. Det gjer at det ber preg av å ikkje vera eit ferdig dokument, men eit dokument som det framleis blir arbeida med. Det er på ein måte ein god ting, men som veljar forventar ein eit ferdig partiprogram når det nærmar seg val, og ikkje eit program som ser ut til å kunna bli endra heilt fram til valdagen. Filnamnet "Endelig handlingsprogram 2017-2021 v3" styrkar dette inntrykket.

Frp har delt programmet i eit prinsipp- og eit handlingsprogram. Prinsipp-programmet er det overordna og dei store linjene, handlingsprogrammet er det konkrete. Eg har vurdert handlingsprogrammet, for prinsipp-programmet nemner ikkje teknologi eller digitalisering med eitt ord (!).
Det er også grunn til å merka seg at Frp ikkje tilbyr prinsipp- eller handlingsprogram på nynorsk.

Frp vil ha ein felles innloggingsportal for offentlege tenester. OK, kvar har partiet vore dei siste åra - har dei ikkje fått med seg ID-porten som Difi driftar??

"Digital"/"Digitalisering": 6 (herunder det nyskapande ordet "smartteknologidigitalt"!!)
"Internett": 7

+ sikra lovmessig vern av ytringsfridom og anonymitet på Internett (men går samtidig inn for at Internett-leverandørar skal lagra IP-opplysningar i minst 6 mnd.)
+ sikra den enkelte råderett over eigne personopplysningar

- "ha en felles innloggingsportal for offentlige tjenester"
- "elektronisk tilgang til søknadsskjemaer og relevant informasjon"

Her er lenke til partiprogrammet.