ABM-samling Sogn og Fjordane

ABM er ei noko kryptisk forkorting for Arkiv, Bibliotek og Museum - det me kanskje kan kalla den offentlege kultursektoren. ABM Sogn og Fjordane er samla i Førde i dag (19.2) og i morgon. Eg er invitert til å snakka om web 2.0. Presentasjonen min finn du her på SlideShare.

Elles vil eg prøva å formidla undervegs frå samlinga.

Fylkesdirektør for kultur, Ingebjørg Erikstad, opna samlinga med å referera til den enorme utviklinga på nettet og dei utfordringar det skaper for ein sektor som ABM. Dei mange tenestene skaper store forventningar hjå brukarane og dei forventar det same av tenester som bli levert av t.d. ABM-sektoren.

ABM-koordinator for Sogn og Fjordane, Øystein Åsnes, ynskte velkommen som initiativtakar til samlinga. Han viste eksempel på ein del av dei nye tenestene som er under utvikling og som gjer bruk av det digitale kulturgrunnlaget i fylket. Mange av tenestene gjer bruk av nye web 2.0-tankar og -metodar og involverer brukarane på ein langt meir aktiv måte enn tidlegare.

Eit viktig poeng er at ein og same kulturartikkel kan presenterast på mange måtar og i mange ulike tenester, både tenester frå ABM og andre. Korleis ivareta kontrollen over informasjonen? Korleis handtera opphavsrett i ei ny, digital verd? Dette er berre eit par av dei mange spørsmåla som dukkar opp i arbeidet med nye tenester.

Biblioteket som digital læringsarena (Fylkesbiblioteksjef Gunhild Aalstad, Oppland)
Korleis kan biblioteka bidra til å styrka den digitale kompetansen og minka skilnaden mellom dei mange som er utanfor nettsamfunnet og dei som er ein del av dette. Biblioteka kan vera ein ressurs på dette området.

Har bygt ein bibliotekinngang - Bibliotekportalen Oppland - til alle bibliotek i fylket. Fleire prosjekt, både tidlegare og noverande, som tek opp biblioteket som læringsarena. Har samarbeida mykje med VOX.

I opplæringa samarbeider dei m.a. med bankane for å læra brukarane nettbank i tillegg til tradisjonelle informasjonskjelder for ABM.

Her er ei av tilbakemeldingane frå fornøyde kursdeltakarar:
"Jeg fant meg selv på internett! På ei resultatliste fra et billøp jeg deltok på i 1964!"

Knappe 1 000 personar har delteke sidan oktober 2007. Har fått vist at det er eit stort behov og at biblioteka passar godt til å ta denne rolla. Dette har dei gjort utan ekstra ressursar.

Har vidareført erfaringane inn i eit EU-prosjekt gjennom SIU (Senter for internasjonalisering av høyere utdanning). Gode erfaringar med bruk av SIU. Har vore klare på at slik deltaking skal gi ein meirverdi til noko dei alt arbeider med.

Framover vil dei prøva å nå andre brukargrupper, særleg personar med annan kulturbakgrunn. Dei har også nye EU-søknader på gang.

Biblioteket som kulturelle møteplassar, Agust Magnusson, fylkesbibliotekar i Sogn og Fj. Erfaringar frå eit folkebibliotek i Kvinnherad, der han arbeida tidlegare. Då han starta å arbeida i folkebiblioteket, hadde kommunen 26 skular og 13 bibliotek! Store avstandar og grisgrendt folkesetjing gjorde at det vart innført ein biblioteksbuss, noko som saman med utvida opningstider auka utlånsprosenten med over 100.

Har etablert Kvinnherad folkebibliotek på Facebook og har m.a. bilete frå ei utstilling om islandsk kunst.

Europeana roadmap and satellite projects, Lizzy Komen, EDL Foundation
Europeana.eu lansert i desember 08 og den tryna umiddelbart! Etter ein månads restrukturering og oppretting, vart den forsiktig relansert og utstyrt med ein "beta"-merkelapp.

Europeana.eu er den synlege delen av European Digital Library, og den er ein paraply over mange prosjekt som samla bidreg til å byggja innhaldet i vevtenesta. I løpet av 2010 skal Europeana gi tilgang til minst 10 mill. digitale objekt, samla frå alle EU-land (inkl. EØS). Den skal mellom anna støtta fleirspråklege søk.

Det er mange interessante ting ved Europeana.eu, m.a. er tidslinja (timeline) interessant visuelt. Tenk om denne basen kunna vore løfta semantisk i tillegg, og kopla med andre kjelder utanfor ABM-sektoren! Me arbeider med Fylkesarkivet for å få til dette i SeSam4-prosjektet.

EuropeanaLocal og nasjonale utviklingstrekk, Gunnar Urtegaard, avd.dir. for Digitalt ABM, ABM-utvikling
Sjeldan har det vore slikt fokus på sektoren, det kan gå lenge til sektoren dei opplever tilsvarande interesse (dei har fått sine 15 min. i spotlight'en). Det kjem ikkje mindre enn 3 stortingsmeldingar på området i løpet av 2009.

Sleppa data fri!
Sleppa brukarane til!
Samla gir det meirverdi.

Infrastruktur er gitt høg prioritet. Institusjonane må få betre verktøy, data må samlast i nasjonale fellesløysingar.
Digitalt fortalt er eit innhaldsprosjekt som har fått mykje merksemd og der det er sett av ein del midlar.

Brukarane har tenkt ABM samla sett heile tida, det er berre interne hindringar som har gjort at det ikkje er muleg å presentera det slik. Men det må vera målet.

EuropeanaLocal blir eit viktig verktøy for å realisera dette. Sogn og Fjordane er den lokale norske partnaren i prosjektet og skal visa veg for andre fylke etter kvart. Mykje av strategien for ABM-utvikling vil vera basert på utviklinga i Europeana sentralt. Kanskje må ein opp på europeisk nivå for å klara å samla kjeldene på nasjonalt nivå? I alle fall har ein ikkje klart dette nasjonalt sjølv om ambisjonane har vore der heile tida.

Det handlar om innhald, innhald og atter innhald.

EuropeanaLocal, Elin Østvik, Fylkesarkivet i Sogn og Fjordane
Potensielt kan Fylkesarkivet levera inntil 20 mill. digitale objekt til Europeana.
Prosjektet går frå juni 2008 til mai 2011. Totalbudsjett 4,3 mill. euro og det er 32 partnarar frå 27 land. Fylkesarkivet i Sogn og Fj. har ei sentral rolle i prosjektet og er økonomisk koordinator. Avinet er teknisk hovudpartnar.

Hovudoppgåver i prosjektet:
1. Etablera ein Europeana-vennleg infrastruktur (data skal kunna haustast av Open Archives Initiatives Protocol for Metadata Harvesting (OAI-PMH))

2. Jobba for fornuftige oppsamlingsnivå for metadata

3. Oppfordra til digitalisering

4. Eit ABM-perspektiv på prosjektarbeidet

Det ser ut som ein må gå vegen om Haag (europeana.eu) for å klara å samla kultur-Norge digitalt!

Spørsmål: Kan EuropeanaLocal tilby eit enkelt grensesnitt for registrering frå andre enn dei "godkjende" databasane?
Digitalisering er ei av hovudoppgåvene, men det er tenkt lagt til ein sentral institusjon og ikkje distribuert.
Fridtjof Urdahl: Er det nødvendigvis slik at til meir digitalisert tilgjengeleg til betre? Er det ting som bør fredast for digitalisering?
Må kunna tora å visa fram ting på nettet som ikkje nødvendigvis er ferdig, samtidig som det må gjerast på ein attraktiv måte.
Det ligg store utfordringar på det juridiske og opphavsrettslege området.

Regionale kulturnett som formidlarar av digital kulturhistorie, Kristin Bolgård, ABM-utvikling
Kven kjenner til Kulturnett og kor mange brukar det? Mange kjenner det, men ikkje så mange brukar det.
Kulturnett i 13 fylke til no. Samarbeid med andre informasjonsleverandørar (Phonofile, KIK, andre).
Kulturnett er basert på emnekart-teknologi som gjer det muleg å knyta saman informasjon på ein måte som gir brukaren ekstra opplysningar.

Digitalt fortalt er ABM-utvikling sitt bidrag til kulturminneåret. Tenesta vart opna av Trond Giske i Trondheim for 14 dagar sidan. Mykje av innhaldet er henta frå eksisterande databasar, men det er opna for kommentarar og bidrag frå publikum.

Viser historia "Bobby is in town" (video) som kan finnast på Digitalt fortalt.
Kartet som viser kor historiane stammar frå, er som ei haglskur plassert i Sogn og Fjordane. Nesten alle data er frå fylket vårt. Men no kjem dei andre fylka etter.

Eigen kommentar til Kulturnett: Det er ei teneste som sårt treng oppdatering. Den er også eit godt eksempel på at det er utfordrande å vera tidleg ute. Kulturnett var ei av dei første tenestene basert på emnekart, og tilbodet av verktøy som støtta teknologien var avgrensa. Det har gjort arbeidet med portalen tungt og med mykje ad hoc-preg.

Frå vikinggrav til verdsveven, Marit Anita Skrede, Fylkesarkivet i Sogn og Fj.
Portalen www.sfj.no/arkeologi viser arbeidet som er gjort med dokumentasjon av gammal busetnad. Arbeidet er gjort i samarbeid med Årdal kommune og viser eldre busetnad frå steinalderen i eit område kalla Ytre Moa.

Digital kulturformidling til - og samarbeid med skuleverket, Bjarnhild Samland, ABM Sogn og Fj.
Samarbeid med skuleverket gjennom den kulturelle skulesekken og gjennom det knyta opp arkiv, bibliotek og museum. Skulestova.no er samlingstenesta på nettet; den er ein syntese av Kulturnettet og den kulturelle skulesekken.
Geoatlas er eit viktig verktøy for elevane å knyta opp ressursar til eit kartbasert grensesnitt. (Men som eg har kommentert på VF-bloggen: Brukargrensesnittet er håplaust gammaldags. Google Maps har køyrt over slike løysingar på ein brutal måte!).