Klassiske bilar med jubileum i 2015

Alpina - BMW-foredlaren

Klassisk Alpina lettmetall-felg. Kanskje er felgane det som
er mest kjent med Alpina. (Foto: www.e60-forum.de)

I det 2015 ebbar ut, er det på sin plass å markera nokre viktige bilhistoriske jubileum. Eit par av dei skulle vore markerte i fjor (2014), men det forsømde eg.

I 1965 starta Burkhard Bovensiepen eige selskap. Faren hadde drive eit firma som laga skrivemaskiner med namnet 'Alpina'. Sonen ønskte å ta med produktnamnet vidare, men var berre interessert i bilar (seinare også vindyrking).

Han starta med å modifisera nye BMW-modellar frå den tida, men frå slutten av 1970-åra starta firmaet å laga eigne bilar med BMW-modellar som utgangspunkt. Etter kvart bygde dei også opp eit eige forhandlarnett av utvalde BMW-forhandlarar. Den første BMW Alpina-modellen var ein B6 2.8 - ein BMW 3-serie som kom med modifisert motor og Alpina-dekor som skulle bli så kjent (blå og grøn dekor langs sidene, og dei spesielle Alpina-felgane).

BMW Alpina B6 2.8 - den første eigenproduserte modellen
frå Alpina. Legg merke til klassiske Alpina-felgar og -dekor.
(Foto: www.100octane.de)

Alpina har hatt, og har framleis, eit tett og godt samarbeid med BMW, noko som har vore heilt avgjerande for eksistensen. Det er lett å tenkja seg at Alpina kunne vorte ein konkurrent til dei dyraste modellane frå BMW, men dei har klart å manøvrera seg inn i ei nisje der det er har vorte ein vinn-vinn-situasjon. Alpina har delvis skapt nisja sjølve, utan at dei har teke nemneverdige delar av BMW-salet. Tvert om har dei styrka BMW-profilen ved å utvikla bilar som i utgangspunktet har vore gode, til heilt spesielle luksus-sportsbilar. Det er kombinasjonen av luksus/komfort og sportslege køyreeigenskapar som er Alpina sitt varemerkje.

Den fremste konkurrenten til Alpina kunne fort vorte BMW sin eigen M-sport. Denne feirer 40 år i år, med etableringa i 1975. Mange firma har etablert seg med liknande forretningsidé som Alpina, som vidareforedlar/tuningekspertar av kjende bilmerke og -modellar. Namn som Abarth, AC Schnitzer, Brabus, Hamann og Irmscher kling godt hjå bilentusiastar. Premium-merka (BMW, Mercedes og Audi) har alle spesielle versjonar av enkelte modellar, enten utvikla innomhus eller i samarbeid med andre firma. AMG var lenge ein kjend Mercedes-foredlar, og vart til slutt overteke av Mercedes og innlemma som ein parallell til BMW sin M-sport. Audi har også si S-linje av sportslege utgåver av standardmodellar, igjen etter mønster av M-sport.

Alpina-historia er godt dokumentert av James Taylor

Men det er BMW M-sport som er stjerna; dei har opparbeidd seg eit renommé som ingen andre. Det som skil M-sport og Alpina er først og fremst luksus og komfort. M-sport er som namnet indikerer motorsport, med vekt på foredling av motor og understell til meir sportsleg karakter. Alpina har som tidlegare nemnt ein tilleggsdimensjon i luksus og komfort, og har difor klart å unngå direkte konkurranse med BMW M-sport.

BMW 3-serie

Den første 3-serien, ein 316.
Storbrødrene 320i og 323i hadde doble lykter.
(Foto: Wikipedia)

Den første 3-serien, BMW 316 (E21).
Storebrødrene 320i og 323i hadde doble lykter.
(Foto: Wikipedia)
BMW 3-serie kom i 1975 med BMW 316 og er den største enkeltsuksessen i BMW-historia. 3-serien avløyste 02-serien (klassiske 2002, og dei mindre motorvariantane 1802, 1602 og 1502). Internt, og blant BMW-kjennarar, hadde den modellnamnet E21.

Dei firesylindra motorane i 316 og 318 (og 315) vart supplerte med den kjende 6-sylindra rekkemotoren i 320i, 323i og seinare 328i. Det fanst også ein firesylindra 320i, og eg hadde ein slik bil midt på 1980-talet :)

Til saman har det komme 6 modellar av 3-serien sidan 1975:

E21 (1975 - 1983)
E30 (1982 - 1994, her kom også den første, legendariske M3-modellen)
E36 (1990 - 2000)
E46 (1998 - 2007)
E90 (2005 - 2013)
F30 (2012 - )

Av desse har eg eigd ein E21, to E36 og ein E46. Alle har sine personlege favorittar, men om eg fekk velja fritt blant 3-serien til alle tider, trur eg førstevalet ville vorte den originale E30 M3, og etter det M3-versjonen av E46 (kanskje M3 CLS).

Ford GT40

Ford GT40 - eit ikon! Her i Gulf-fargar
(etter oljeselskapet). Foto: Wikipedia

Så kjem det ei forseinka jubileumshelsing, til Ford GT40. Den såg dagens lys i 1964, og skulle vore feira i fjor.

Ford GT40 er kanskje den største racing-suksessen i Ford-historia, i alle fall i Europa. Den første versjonen i 1964 vart ingen suksess, det var mykje problem med bilen. Så mykje problem at bilen vart sendt til Caroll Shelby, mannen bak klassikarar som Shelby Mustang GT-500 og AC Cobra. Shelby fekk skikk på bilen og i 1965 kom den første seieren. Det var likevel åra 1966-69 som skulle bli dei store.

Kollisjon mellom Ford og Ferrari
Historia bak konstruksjonen av bilen er veldig spesiell. Ferrari-boss Enzo Ferrari tok kontakt med Ford og lufta idéen om sal av selskapet til Ford. Ford sette i gang undersøkingar av Ferrari, men då det viste seg at Ferrari ikkje kunne delta med eigne bilar i Indy 500-løpet på grunn av Ford, var Enzo Ferrari forbanna og kutta alle samtalar. Det gjorde Ford-sjefen Henry For II minst like forbanna, og han gav teknikarane sine beskjed om å laga ein sportsbil som kunne knusa Ferrari.

Seier i Le Mans fire år på rad
Bilen vart Ford GT40; bygd i England, men med amerikansk V8-motor. Namnet GT40 kom av at bilen berre var 40 tommar høg (rundt 102 cm!). I versjon II, som vart starten på den suksessrike perioden, hadde den ein 7-liters V8-motor. Bilen tok først dei tre første plassane i Daytona-løpet, deretter skjedde det same i 12-timarsløpet i Sebring, før det heile vart krona med plass 1, 2 og 3 i Le Mans! Og så vart det seier i 1967, 1968 og 1969 i Le Mans. Snakk om hevn frå Ford si side!

Som ein del av 40-årsfeiringa og markeringa av eit av dei største ikona i Ford-historia, vart Ford GT presentert i 2004. Opprinneleg skulle den ha hatt namnet Ford GT40, men krangel over lisensiering av namnet gjorde at Ford berre kalla den GT. Den er i det ytre veldig lik originalen, men noko høgre. I GT40 måtte sjåføren liggja bakoverlent for å få plass! Rånarar hadde sikkert ikkje hatt noko i mot køyrestillinga, men for andre vart det ubehageleg.

Ein heilt ny Ford GT er planlagt til neste år (2016). Så får me sjå om GT40-namnet dukkar opp att; det er nemleg eit nytt firma som har opphavsretten, så Ford kan forhandla på nytt. Så kan ein jo spørja seg kvifor i all verda dei gav frå seg det namnet! Berre ein av mange dumme ting Ford har gjort opp gjennom åra..

VW Golf

Den originale Golf-en, her i GTI-versjon
(Foto: Wikipedia)

Den originale Golf-en, her i GTI-versjon
(Foto: Wikipedia CC BY-SA 3.0)
Den første Golf-en var klar i 1974 og hadde 40-årsjubileum i fjor. Eg er difor eit år for seint ute også her, til liks med Ford GT40.

VW Golf representerer kanskje det største enkeltframsteget nokon bilmodell har hatt. Den skulle avløysa suksessen VW-bobla, og det var meir enn dristig å gjera ei så radikal endring. Den nye modellen hadde absolutt ingen ting til felles med forgjengaren, anna enn 'VW'-symbolet. Der bobla var basert på tenknologi og design frå ca. 1940 (1939 for å vera nøyaktig), representerte Golf det moderne. Formgjevar var Giorgio Giugiaro, sannsynlegvis den fremste bildesignar me har hatt.

Bilen hadde tverrstilt, 4-sylindra rekkemotor og hadde difor veldig god plassutnytting. Tverrstilt motor var ikkje ein VW-innovasjon; det var Sir Alex Issigonis som stod bak innovasjonen framhjulsdrift kombinert med tverrstilt motor i legendariske Morris/Austin Mini, seinare berre kjent som Mini.

Golf er kanskje bilverdas største modellsuksess og det er så langt produsert over 30 millionar av den! Dagens modell er den sjuande i rekkja og har spennande variantar som hybrid-modellen GTE og den reint elektriske e-Golf.