Bindersen ikkje norsk likevel?

Peter Englund, svensk historikar, slår ein kile av tvil i ein av våre store stoltheiter: Oppfinninga av bindersen. Saman med ostehøvelen er desse kroneksempla på norsk oppfinning og norsk design.

I boka "Stillhetens historie" tek Englund for seg historien til ulike kvardagsting (slik sett litt i slekt med Don Normans berømte The Design of Everyday Things) som bindersen, tannkosten, hamburgaren m.m. Samlinga av essay er høgst leseverdig, ikkje minst fordi Englund er både ein god skribent/stilist og ein god historikar.

Men han pirkar altså i den norske folkesjela og sår tvil om bindersen faktisk kan krediterast Norge:

"Som bindersens skaper utpekes ofte en 33-årig elektrotekniker fra Aurskog i Akershus, Johan Vaaler, som i 1899 oppfant en papirklemme - som det ble søkt patent på i Tyskland to år senere. Påstanden er problematisk. Vaalers binders ligner riktignok mye på nåtidens, men den skiller seg fra den på et viktig punkt: Den er ikke oppbygd med den velkjente doble ovalen. (Den syv meter høye kjempebindersen som er reist til Vaalers ære ved Handelshøyskolen BI i Sandvika, viser ironisk nok ikke den papirklemmen man finner i hans patentsøknad.) Dessuten finnes det et amerikansk patent fra 1898 - gitt til en viss Matthew Schooley - som foregriper Vaalers ufullbyrdede form."

Det neste blir vel at ostehøvelen heller ikkje er av norsk opphav?

auto motor und sport 60 år!

"Das Auto" var namnet på bilbladet renn-legende Paul Pietsch ga ut rett etter krigen i Tyskland 1946, saman med Ernst Troellsch og Joseph Hummel. Det skjedde gjennom firmaet Motorsport GmbH. I 1951 fusjonerte bladet med "Motor und Sport" og vart kalla "Das Auto - Motor und Sport". Seinare vart dette forenkla til dagens "auto motor und sport".

Frå ein enkel start i 1946 har utviklinga til i dag vore enorm. Motor Presse er i dag eit forlag med over 150 tidsskrift i 23 land med over 2 000 medarbeidarar og ei omsetning på nærmare 3 mrd NOK.

Sjølv har eg abonnert på ams i snart 30 år! (men ikkje samanhengjande..). Sjølv om bladet etter kvart også har komme på norsk, held eg meg til originalen på tysk. Det har både med vane å gjera og at eg etter kvart likar godt å lesa tysk (den praktiske nytten av tysken er ei anna sak; ord som 'getriebe', 'antrieb' og 'leistung' har sine begrensningar i turistsamanheng...).

Sjølv om eg set stor pris på ams, og det er eit kvalitets-tidsskrift, ergrar eg meg også nokså ofte over den utrulege sjåvinismen tyskarane oppviser. I biltestar skjer det omtrent aldri at ein tysk bil ikkje kjem ut på topp (jubileums-utgåva gjer eit stort nummer av at Mazda 626 i 1987 vart den første japanske bilen som vann ein samanlikningstest - say no more!).

Grunnleggjaren Paul Pietsch er 95 år og framleis i storform der han poserer i racing-klenodia sine: Bugatti 35B, Maserati 4CL, Alfa Romeo Tipo 159 med fleire.

I remember Clifford

Er dessverre litt seint ute med hyllesten til Clifford Brown, men 26. juni var det 50 år sidan han omkom i ei bilulykke, berre 26 år. Clifford Brown er eit av dei største trompet-talenta verda har sett, kanskje det største. Då snakkar eg om meistringa av trompeten som instrument (Miles Davis var også ein stor trompetar, men også mykje meir).

Clifford Brown var involvert i ei alvorleg bilulykke 6 år tidlegare også, ei ulykke som nesten stoppa trompet-karrieren hans. Men han kom tilbake og frå 1953 - 1956 spelte han inn mange meisterverk på plate.

Det var ved introduksjon til trommeslagar Max Roach det tok av. Max Roach var alt då for veteran å rekna og hadde godt auga for nye talent. Seinare vart også tenorsaksofonist Sonny Rollins ein del av bandet og denne besetninga markerte toppen av CBs karriere. I Sonny Rollins fann han endeleg ein saksofonist som kunne matcha han musikalsk.

Er du berre bitte lite interessert i trompet og/eller jazz, finst det ingen unnskyldning for ikkje å ha CDAr (eller mp3-filer) med Clifford Brown i samlinga.

Tittelen er elles henta frå Benny Golsons hyllest til CB, men det visste du sikkert...

(x)html er web'ens språk, pdf er for utskrift!

Skriv denne setninga 100 ganger på tavla, evt. i TypePad!
Eg synest å sjå ei feil utvikling med stadig meir bruk av pdf som filformat på informasjon lagt ut på nettet. Det er ikkje bra; me har (x)html som er standarden for web-presentasjon - pdf bør ikkje brukast på anna enn stoff som spesifikt er meint for utskrift.

Eg har har skrive om dette før, i spalta "Gode tenester" for Norge.no tilbake i 2001. Dessverre må eg seia at utviklinga sidan den gong har gått i feil retning; det har vorte stadig meir pdf på nettet, men kanskje mindre Word-format?

Grunnen til å ta dette opp att no, var eit nettmøte statsråd Heidi Grande Røys hadde i samband med besøk hjå Norge.no på Leikanger i dag. Der har dei prestert å leggja ut spørsmål og svar frå nettmøtet som pdf-fil (!), i tillegg til pressemelding frå seansen. Shame on you!

Eg stilte statsråden eit spørsmål og fekk eit javel/nei til svar. Meir om det i ein annan artikkel.

Emnekart? Javisst, kor mange skal det vera?

Leverandørmøta i Førde gir massevis av stoff for bloggen. I kravspesifikasjonen til intra- og internettsystem spurde me mellom anna om leverandørane støtta emnekart. Ni av dei 12 leverandørane svart 'ja' på spørsmålet; men berre ein av dei ni kunne gi eit fullgodt svar på kva emnekart er.

Dette seier meg to ting:

- det er viktig for leverandørane å svara 'rett' på kravspek. og unngå 'nei' i svar-rubrikken
- emnekart er framleis dårleg kjent som teknologi og standard

Det første er ikkje så mykje å gjera med, men leverandørane må vera klare over at det er dumt å bli avslørte på slike ting. Enkelte av dei ga seg heller ikkje, sjølv om det var heilt klart at dei var ute og sykla, for å seia det forsiktig. Svara på kva emnekart var, varierte frå 'nettstadskart' til 'mulegheit for å relatera til andre artiklar'.

Det er mange som treng innføring og oppdatering og på dette, og ein god start kan vera desse lenkene:

The TAO of Topic Maps - glimrande innføring i emnet av Steve Pepper, Ontopia

Meir formell dokumentasjon ligg i sjølve ISO-standarden:

Topic Maps - Data Model (pdf)

Topic Maps XML Syntax (XTM) (pdf)

Dei siste to dokumenta er i ein serie på fem dokument frå ISO som beskriv standarden.

Frå nyheit til tema

Møta med leverandørane i Førde i samband med innkjøp av sak-/arkivsystem og portalløysing, har vore nyttig og vist kva som rører seg i marknaden og kva som er dei dominerande trendane. Ut frå informasjon om pågåande prosjekt, referansar osv. og kombinert med kjennskap elles til utviklinga i kommunesektoren, ser eg følgjande utviklingstrinn:

1. Første generasjons kommunesider: Informasjon ut på nettet (same korleis)

2. Andre generasjon: Kommunen som nyheitsprodusent; publisering og nyheiter i sentrum, i tillegg einvegsoverføring av informasjon frå sak/arkiv

3. Tredje generasjon: Tilbake til kjerneområda - tema- og tenestebasert orientering, nyheitspreget blir dempa, tovegs-kommunikasjon med innbyggjarane. Sak- og arkivsystem blir sentralt i datafangst og dataleveranse. Data frå skjema inn i fagapplikasjon og så til arkivsystem; sjølvbetjening er heilt sentralt.

Det kan verka som det er ei brytingstid for kommunane, og trenden frå nyheitsfokus til å setja tema og tenester i sentrum, synest klar.

Tenkjer ein tenestetrappa, ser vi ei utvikling til trinn 3 og 4. Då brukar eg definisjonen som seier at trinn 4 er fullført elektronisk saksbehandling, enten det skjer innan eigen organisasjon eller i samarbeid med andre.

Utviklinga frå nyheiter til tema/tenester er bra. Eg har ein mistanke om at innføring av generelle portal- og publiseringssystem, som har eit veldig fokus på nyheiter, har litt av skulda for det sterke nyheitspreget.

Men å løfta fram tenester gir nye utfordringar, ikkje minst når det gjeld strukturering og samanheng i informasjonsmengda. Meir om det seinare.

Alle snakkar om det, men ingen gjer noko med det

Svaret er: Integrasjon. Det er kanskje det største moteordet på IT-området, og der det er størst avstand mellom ord og gjerning.

Dei siste dagane har eg vore i Førde i jobbsamanheng med møte mellom kommunen og tilbydarar av sak/arkiv-programvare og portalløysing (intra-/internett). Det har vore interessante og lærerike dagar, og showet er ikkje over enno.

Det store spørsmålet er integrasjon mellom sak-/arkivsystem og intra-/internettsystemet. Eit sak- og arkivsystem er kommunen sin sentral i informasjonssamanheng. Det er her det viktigaste av kommunen sine oppgåver ligg lagra og kan hentast ut att. Det er også mottakaren av informasjon frå alle fagsystem i kommunen. Portalen er vindauge ut mot brukarane, men også i større og større grad grensesnittet for mottak av informasjon frå dei same.

Alle leverandørane me har snakka med så langt, framhevar integrasjon som det viktigaste for kommunen og den viktigaste grunnen til at akkurat deira løysing bør velgjast. Men kva slags integrasjon? Det er sjølvsagt integrasjonen mellom deira eigne system. Det er ingen grunn til å tvila på at den er på plass, men det skulle berre mangla også. Når spørsmålet blir snudd til integrasjon mellom ulike leverandørløysingar, blir svara meir unnvikande og den tydelege talen dreiar meir mot mumling.

Paradokset for ein kommune er at ved å velja beste løysing på to område isolert sett, endar ein opp med i beste fall nest beste løysing samla sett. Det er fordi integrasjon på tvers av leverandørar framleis er framtid.

KS sette i gang eit viktig arbeid for å definera eit standard grensesnitt for utveksling av informasjon med NOARK 4-baserte arkivsystem. Leverandørar som EDB, ErgoGroup, Acos og Software Innovation vart inviterte til å testa ut forslaga mot eigne løysingar. Dessverre vart dei ikkje utfordra til å testa dette ut mot konkurrentane si løysing.

Det nemnde KS-prosjektet følgjast opp med eit nytt prosjekt der dei same leverandørane blir bedne om å integrera sitt system mot ein av leverandørane sine løysingar. Her kan ein gjerne trekka samansetjinga frå ein hatt. Alternativt bør KS støtta eit pilotprosjekt der ein kommune går i bresjen for å få reell integrasjon mellom ulike leverandørløysingar.