Norge.no er eit forsømt barn, og hadde det eksistert eit digitale barnevern ville det ha gripe inn og sytt for omplassering. Den 12-årige historia til Norge.no er ei historie med forsømming; først av Norge.no og seinare av Difi. Norge.no framstår i dag som ein museumsgjenstand.
Etter lanseringa av portalen Norge.no 24. januar 2000 har tenesta i realiteten ikkje hatt ei skikkeleg oppdatering. Ved kvar krossveg har planane om ei grundig oppdatering og fornying vorte sett på vent av ulike grunnar. Det siste frå Difi er at dei vil leggja ned
Miside, og kva som skjer med Norge.no er uvisst.
Norge.no - tidslinje
Her er historia for Norge.no i korte trekk:
1997: Samarbeidsrådet KOSTIT (KOmmune-STat-IT) la fram rapporten ”Inngang Norge” der portalen Inngang Norge vart føreslått oppretta. Portalen fekk seinare namnet Norge.no
1999: Fylkesmannen i Sogn og Fjordane tok overraskande innersvingen på Oslo-miljøet og fekk lokalisert Norge.no til Leikanger
2000: Tenesta opna 24. januar
2004: Den første større oppdateringa vart planlagt og halvveges gjennomført
2006: Miside vart lansert i desember av statsråd Heidi Grande Røys
2007: Eit strategiarbeid for fornying av Norge.no og Miside vart sett i gang
2010: Eit prosjekt for samanslåing av Norge.no og Miside vart sett i gang, på bakgrunn av strategiarbeidet
2011: Prosjektet havarerer/blir stoppa.
2012: Miside skal avviklast, Norge.no sin skjebne uviss
Miside og Norge.no: separert ved fødselen
Norge.no vart ein del av Direktoratet for forvaltning og IKT, Difi, frå 1. januar 2008. Fram til saman-slåinga vart planane om oppdatering forstyrra av stadig nye oppgåver. Særleg vart arbeidet med Miside negativt for Norge.no-utviklinga. For det første vart Miside planlagt og utvikla uavhengig av Norge.no, av Fornyings- og adm.dep. den gongen. Ein ting er at departementet involverte seg så sterkt i ei så utviklingsprega oppgåve, ein annan ting er at dei ikkje evna å sjå den klare samanhengen med Norge.no. Ein samanheng som var tydeleg demonstrert i den
demo-versjonen Norge.no laga som grunnlag for arbeidet i 2004.
Ny strategi for Miside og Norge.no
I 2007 sette Norge.no i gang eit strategiarbeid for Norge.no og Miside. Det hadde lenge vore klart at separasjonen av Miside og Norge.no ved fødsel ikkje var noko lurt trekk. I strategiarbeidet fekk Norge.no, og frå 1. januar 2008 Difi, innspel frå Høgskolen i Agder/Høgskulen i Sogn og Fjordane, Bekk og
Vestlandsforsking/Bouvet. Det kom fram mange gode forslag i desse innspela. og ein del av desse vart sydde saman til ein strategirapport av Difi i løpet av 2008 og 2009.
I 2010 starta arbeidet med å spleisa Norge.no og Miside og i tillegg gjennomføra ein del av forslaga i strategiarbeidet. Dette arbeidet vart stoppa på vårparten i 2011, utan resultat.
Miside utgått på dato?
Til Computerworld uttaler direktør Hans Chr. Holte at Miside blir fasa ut. Kva som skjer med Norge.no og den tilknytta svartenesta er uvisst, men Holte seier at den skal ”tilpassae disse tjenestene til dagens virkelighet”. Han seier vidare at dagens Miside-konsept, som var rett for 5-6 år sidan, ikkje fungerer lenger.
Det er ein litt merkeleg konklusjon Holte her dreg, og særleg når vi ser andre land som satsar nettopp på ein sentral vegvisar for offentlege tenester. Det ser også ut til at Difi har late seg rusa på ny teknologi: ” hvordan folk orienterer seg via søkeverktøy og bruker sosiale medier, hvordan de bruker nye kanaler som nettbrett og smarttelefoner..”. Som om bruk av nettbrett og smarttelefonar gjer ei oversiktsteneste som Norge.no uaktuell. Eg vil vel heller påstå at det motsette er tilfelle; med smart-telefon er det endå vanskelegare å orientera seg på nettet enn med ein pc.
Kva er Miside eigentleg?
Holte uttalar vidare at ” i dag er de aller fleste tjenestene i Minside kun lenker til tjenester som finnes andre steder, og den selvstendige funksjonen har i stor grad falt bort”. Enten må Holte ha vore fråverande i utviklinga av Miside, eller så snakkar han mot betre vitande. Miside har aldri vore noko anna enn ein samling med lenker til tenester (les: skjema) på andre nettstader. Eit av dei store problema er at Miside har vore selt som noko anna; ei samling av offentlege tenester. Miside har berre vore ein vegvisar for skjema. Men i tillegg har Miside hatt ein veldig viktig funksjon som innsyns¬verktøy for informasjon det offentlege har samla om innbyggjarane. Eg har heile tida meint at dette har vore den viktigaste delen av Miside, og kva skal skje med den?
Danskane har gjennom borger.dk gjort den innlysande integrasjonen av tenesteinformasjon (Norge.no) og oversikt over tenester (Miside). Også i Storbritannia er utviklinga i motsett retning av den Difi legg opp til ved at oversikt over offentlege elektroniske tenester blir samla i gov.uk. Slik omtalar BBC News gov.uk: ” A website which aims to bring government services together under a single web address..”. Men Danmark og Storbritannia har tydelegvis ikkje skjønt det.
Kva treng brukarane?
Både Norge.no og Miside hadde som føremål å gjera det lettare for brukarane å finna fram til offentleg informasjon og tenester. Det er lite som tyder på at dette behovet er dekka i dag. Problemet er at jobben ikkje vart gjort godt nok. Norge.no fekk aldri den sårt tiltrengde oppdateringa og utviklinga den skulle hatt, og Miside kom skeivt ut frå hoppet ved ikkje å bli integrert med Norge.no. Miside har bomma både på enkel tilgang (altfor tungvindt innlogging), feil fokus (kommunale tenester finn brukarane på kommunale nettstader) og feil framstilling (Miside er ein portal for offentlege tenester, ei lenkesamling, ikkje ei samling offentlege tenester). Innsynsdelen er dessutan kraftig undervurdert.
Eg tillet meg å tvila på om Difi har gode innbyggjaranalysar bak konklusjonane sine. Har dei i det heile spurt dei? Og om dei har gjort det, er spørsmålsstillinga viktig. Og kanskje er det beste å observera korleis dei finn fram på nettet (som Jakob Nilsen seier: ”Don’t listen to users. Watch how they work”).
Norge.no og opne data?
Dette er ikkje eit forsvar av at alt var betre før, og at Norge.no bør halda fram slik den har vore og er. Tvert om har Norge.no hatt stort behov for oppdatering og nyutvikling, ei utvikling som vil gjera den betre tilpassa dagens behov. Det er til dømes veldig rart at ikkje Difi ser koplinga mellom opne data og data frå Norge.no – den er så klar at det burde ikkje vera muleg å oversjå den. I mine auge er Norge.no den sentrale inngangen til offentlege data, enten den er tilpassa menneske (dagens Norge.no-innhald) eller maskiner (opne data). Opne data er viktige, men det må ikkje bli slik at den viktige bearbeida informasjonen som alt finst blir gløymt.
Det er enno ikkje for seint
Eg meiner Difi alt har kasta bort mykje tid som kunne vore brukt til å gjera Norge.no, inkl. Miside, til eit betre verktøy for innbyggjarane. Det er enno ikkje for seint å ”redda” Norge.no, men tida er i ferd med å renna ut. Det vil vera synd om potensialet ikkje blir utnytta.
”Disclaimer”
For ordens skuld må eg nemna at eg var sentral i utviklinga av tenesta Norge.no i 1999, og har også hatt fleire oppdrag for Norge.no/Difi i tida etterpå knytt til både Norge.no og Miside.
