The Wire

Dei siste par åra har eg begynt å kjøpa julegåve til meg sjølv. Like greitt sidan det nesten er dei einaste eg får. Jula 2009 vart det komplett "Sopranos" i gåve (eg fekk første sesong i gåve av barna!), og det slo an! Denne jula gav eg meg sjølv "The Wire", også ein HBO-serie. Dei to første sesongane gav såpass meirsmak at eg har kjøpt heile serien.

Sopranos vs. The Wire
Mange har karakterisert The Wire som arvtakar til Sopranos og også omtalt den som betre enn denne. La meg slå fast med ein gong at det er den etter mitt syn ikkje. Etter å ha fullført to sesongar synest eg serien er bra, men den manglar det heilt spesielle som gjorde Sopranos til det den vart. Framfor alt har ikkje The Wire same kvalitet på hovudrollane. Der James Gandolfini hadde den berande rolla som Tony Sopranos, og utførte det på ein framifrå måte, blir hovudrollen detektiv McNulty for klisje-prega (lett alkoholisert etterforskar..) og utan det same overbevisande uttrykket.

Vekslinga mellom det heilt familiære og det ultra-kriminelle var også ein viktig del av Sopranos, ei spennvidde som manglar i The Wire.

Som Sopranos viser også The Wire utsøkt musikksmak, men dessverre avgrensar det seg til innleiingsmusikken. Det er låta "Way Down in the Hole" av Tom Waits, framført av ulike artistar inkl. opphavsmannen sjølv. Tøff låt!

Politi vs. gangster
The Wire handlar om politi som jaktar på skurkar, ei ganske klassisk oppskrift. Staden er Baltimore og me følgjer Baltimore Police med detektiv Tim McNulty i hovudrolla. Men den kriminelle sida er via om lag like stor merksemd og får like mykje tid, dermed blir me godt kjende med dei også.

Avlytting (wire tapping) er sentralt i serien, derav namnet.

I første sesong er det narkotika og vald i Baltimore West det dreier seg om, med Avon Barksdale som den sentrale figuren i det kriminelle miljøet. Interessant nok går det bra så lenge etterforskarane held seg til narkotika (og vald), men så fort dei prøver å følgja pengane, får dei problem med sine overordna. Viss du følgjer narkotika, får du langarar og bakmenn. Følgjer du pengane, veit du aldri kvar du hamnar. Og våre venner kjem fort bort i delar av samfunnet som dei ikkje skal granska..

Parallelle hierarki
Det er interessant å sjå dei sterke hierarkia både i politiet og i den kriminelle verda, her er det mykje som er likt. Kampen mellom dei ulike narkotikabandane finn også delvis sin parallell i kampen mellom ulike avdelingar i politiet, og kampen mellom ulike delar av politiet (byen Baltimore, fylket Baltimore, staten Maryland og føderalt nivå med FBI).

Ineffektivt byråkrati
Serien får veldig godt fram den utrulege ineffektiviteten i politiet som følgje av tette skott mellom avdelingar og einingar. Eg tvilar ikkje eit sekund på at det stemmer, og dette er nok ikkje typisk berre for USA, det gjeld vel over alt. Også her i landet er det skremmande mangel på utveksling av informasjon mellom politikammer og -distrikt (tenk t.d. på Lommemannen-saka).

I politiet er det ein ting som gjeld: dekka seg sjølv ("cover your ass") - alt anna er uinteressant. "Våre heltar", McNulty og gjengen han arbeider med, har sjølvsagt edlare hensikter og prøver å gjera det me trur politiet er til for: oppklara kriminalitet og få dei skuldige dømde.

Serien gir også eit godt bilete på samspelet mellom politi, påtalemynde og rettsvesenet generelt. Ein viktig grunn til den truverdige skildringa av politi og rettsvesen er at mannen bak serien, David Simon, er ein tidlegare kriminalreportar.

Ingen happy ending
Symptomatisk nok blir ikkje politigjengen "vår" belønna etter endt oppdrag, der dei delvis har nådd fram, men straffa og flytt nedover i hierarkiet til dritt-jobbar.

Sakene blir heller ikkje løyste ved at hovudmennene blir tekne, dei går stort sett fri. I det heile verkar serien realistisk, om enn dystopisk.