Duke Ellington: Second Sacred Concert

Plakat for Second Sacred Concert

Forrige helg var det proff konsert med Come Shine + gjester i Operaen, denne helga var det amatørkonsert med Sogndal Storband pluss Hafslo songlag og Kaupanger bygdakor som framførte Ellingtons Second Sacred Concert i Hafslo kyrkje (Luster) og i Stedje kyrkje (Sogndal). Både det profesjonelle og amatøraktivitetane er viktige på kvar sin måte, og heng nøye saman.

Sjølv spelar eg trompet i Sogndal Storband og er ikkje nøytral i vurderinga av konsertane våre, men det såg ut som publikum sette pris på dei og me var godt nøgde sjølve også.

Duke Ellington
Edward Kennedy "Duke" Ellington (1899 - 1974) er ein av dei største amerikanske komponistane og musikarane i forrige århundre. Han har hatt enorm betydning for jazzen og var med på å forma den i dei tidlege åra. Han starta som orkesterleiar alt i slutten av 1920-åra saman med musikarar og leiarar som Count Basie, Fletcher Henderson, Glenn Miller, Tommy Dorsey og fleire. Saman med desse dominerte han underhaldningsbransjen i New York gjennom heile swing-epoken frå rundt 1935 til 1950. Duke Ellington leia sitt eige band frå 1923 til han døydde i 1974; over 50 år!

Den disruptive bop-en
Duke Ellington var ein av dei få som klarte seg gjennom den "disruptive" bebop-perioden i starten av 1940-åra. Bebop-en var ei radikal musikalsk endring som tok mange på senga, og fekk etter kvart den tradisjonelle swing-musikken til å høyrast "gammaldags" ut. Dei fleste swing-artistane fekk eit anstrengt forhold til den nye musikken, men Ellington var ikkje mellom dei. Han sa at det grunnleggjande sett berre finst to typar musikk: god og dårleg.

The American Music
Etter 1950 heldt Ellington fast på det store orkesterformatet; Ellington-bandet var alt ein institusjon og ei samling svært dyktige musikarar som sette sitt spesielle stempel på musikken. Og musikken vart komponert og arrangert med desse særprega musikarane i mente. Det var musikarar som Johnny Hodges (alt-sax), Cootie Williams (trompet), Cat Anderson (stratosfærisk trompet!) og fleire. Komponist, arrangør og pianist Billy Strayhorn var også ein viktig samarbeidspart for Duke.

Ellington var oppteken av at jazzen skulle bli respektert og konseptet The American Music vart eit livsverk for han. Det var med dette utgangspunktet kyrkjekonsertane som Second Sacred Concert vart til. Kyrkjekonsertane vart skrivne i tidsrommet 1964 - 1973 og var sterkt inspirerte og knytte til borgarrettskampen på den tida. Sjølv om mottakinga var blanda, sa Ellington sjølv om verka: "the most important thing I've done".

Det er ein av i alt tre kyrkjekonsertar for storband og kor. Verket vart første gong framført i 1968 med svenske Alice Babs som solist. Under kan du sjå eit opptak frå ein konsert i Sverige med Ellingtonbandet, Alice Babs og svensk kor:

http://youtu.be/Y8vE9ypGaXU

The Shepherd (who watches over the night flock)
Ein av dei 10 satsane i Second Sacred Concert er The Shepherd, ein blues med trompet som soloinstrument. Eg hadde gleda (?!) av å framføra den, og det gjekk tåleg bra. Men eg skal ikkje skryta på meg at det var i klasse med meistrane. Her er det Cootie Williams som framfører the Shepherd på konserten i Sverige. Han spelar den ganske rått, nesten brutalt:

Cootie Williams - The Shepherd


Ein annan av dei mange trompetarane som har spelt The Shepherd, er engelske Kenny Baker. Hadde han vore amerikansk, hadde han hatt eit mykje større namn. Ein veldig dyktig musikar som hadde fortent meir merksemd! Hans versjon av låten er favoritten min:

Kenny Baker, The Shepherd
Til slutt ein hårreisande trompetduell mellom maestro Wynton Marsalis og den ganske ukjendte Riley Mulherkar (skremmande god, også han!):

Wynton Marsalis og Riley Mulherkar, The Shepherd