Trua på det risikofrie livet

For kort tid sidan la eit utval av helseekspertar fram ei liste på 40 tiltak for å betra folkehelsa her i landet. Av tiltaka var forbod mot snus, 20 års aldersgrense for sigarettar, vin på maks 1,5 l-kartongar (utvalet sa ikkje noko om det var lov å kjøpa to i slengen!) osv. Det skremmande er ikkje forslaga i seg sjølv, men at dette blir framført av personar høgt oppe i systemet og med presumptivt stor innflytelse.

Vegen til helvete..
Men kvifor stoppa ved desse tiltaka? Kvifor ikkje påby kle med innsydde kollisjonsputer for alle, obligatorisk bruk av hjelm over alt og ferdigmiksa næringsinntak garantert frittt for farlege stoff, alternativt intravenøs tilførsel? Vegen til helvete er som kjent brulagt med gode forsett.

Intervju med filosofen Jon Hellesnes
Dag og Tid har eit interessant intervju med filosofen og filosofi-formidlaren Jon Hellesnes. Han var professor i filosofi ved Universitetet i Tromsø frå 1985 til 2007 og er kanskje den som i størst grad har teke på alvor formidling av filosofi til folk flest. Som medlem av den nasjonale forskingsetiske komitéen for medisin og helsefag sa han for nokre år sidan:

"Altfor mange strevar med å få stadig meir under stadig sterkare kontroll. Det paradoksale resultatet er at viktige faktorar dermed kjem fullstendig ut av kontroll"

Det passar godt til dei nyleg framlagde forslaga til helsetiltak, forslag som føyer seg fint inn i rekkja med altfor mange og altfor gode forslag til korleis me skal leva liva våre - gjerne i lovs form.

Total kontroll, totalitær kontroll
Hellesnes seier vidare at det dessverre ligg stor ideologisk kraft i idéen om at (nesten) alt i prinsippet ligg innanfor menneskeleg makt og at alle problem bør kunna løysast, særleg av styresmaktene. Ekstremvarianten av dette er at uhell, ulykker, sjukdom og død nærmast er administrative tabbar. Det kan fort gi opphav til ein teknokratisk og totalitær ideiologi om totalkontroll og total tryggleik.

Nullvisjonar
At me er inne i ei slik tenking, ser me stadig eksempel på. Eit godt eksempel er nullvisjonen frå vegstyresmaktene, med ein visjon om ingen dødsfall i trafikken. På landsbasis er det eit umuleg mål med dagens trafikk. Men nullvisjonar blir også haldne fram på andre område, ikkje minst i helsesektoren. Det er ein farleg tanke, som Hellesnes.

Dag og Tid er ei god avis
Til slutt må eg igjen reklamera for Dag og Tid. Etter mitt syn er avisa fullt på høgde med det meir prestisjetunge Morgenbladet. At den i tillegg er på nynorsk, er berre med på å gjera språket endå betre (hadde dei berre lagt vekk dei arkaiske formene i rettskrivinga si!).