Porsche 911 50 år!

50 år med Porsche 911
Foto: Porsche AG

I september 1963 presenterte Porsche modellen 911 som etterfølgjar etter sportsbilen 356. Det var på IAA-utstillinga i Frankfurt. Porsche 911 har vorte eit sportsbil-ikon på dei 50 åra og Porsche har selt meir enn 820 000 eksemplar i perioden. Bilen som vart presentert i Frankfurt heitte "TYP 901", men pga. protestar frå Peugot, endra Porsche namnet til 911.

Bilen vart i hovudsak konstruert av Ferdinand Porsche, sone-son til grunnleggjaren av Volkswagen og Porsche, Ferdinand Porsche sr. I mellom tida var det endå ein Ferdinand - Ferry Porsche. Han er kjent for sitatet "Das letzte gebaute Auto wird ein Sportwagen sein" ("den siste bilen som blir bygd, blir ein sportsbil").

Boxer bak
Det mest karakteristiske med Porsche, utanom design, var hekkmotor med luftkjølt boxer-motor. Den 6-syl. motoren sat bak, på same vis som Bobla sin 4-syl. boxer-motor. Ur-modellen hadde ein 2-liters motor på 130 hk. Porsche laga også ein billeg-variant kalla 912. Den hadde 4-syl. motor og skulle vera introduksjon til Porsche for folk flest. I starten vart det selt fleire 912 enn 911, og produksjonen av 912 vart først stoppa då suksessen til 911 var sikra.

For Porsche-entusiastar er det berre dei interne modellnummera som gjeld. Her er ein oversikt over dei viktigaste modellane fram til no:

911/930 (1963 - 1989)

Ikonet Porsche 911 - her i modell 2.7 RS (1973)
Foto: SamH (CC-BY-SA)

Den første modellen var i produksjon i heile 26 år! Det vart sjølvsagt gjort mange endringar på dei åra, men grunnkonstruksjonen var den same. Av legendariske spesialmodellar må nemnast Porsche Carrera 2.7 RS - kanskje den mest komplette sportsbilen Porsche har laga.

G-modell (1973 - 1989)
I 1973 kom G-modellen, ein oppdatert versjon av ur-911. Motoren hadde vakse til 3.2 liter. Året etter introduserte Porsche 911 Turbo (internnr. 930). Den tok prestasjonane til eit nytt nivå, men krevde også sitt av føraren. Dei tidlege 911 Turbo er berykta for å fort kunna snurra rundt; tung og kraftig hekkmotor utfordrar dei fysiske lovene. Som auto motor und sport uttrykkjer det: "Ein Ritt auf Messers Schneide - stets pendelnd zwischen Hero und Zero"..

964 (1989 - 1993)
I 1988 vart etterfølgjaren til ur-Porschen presentert. Det vart ein typisk mellom-modell: Grunnkonseptet med luftkjølt hekkmotor var intakt - her var det berre foredla vidare.

993 (1993 - 1998)
Evolusjonen heldt fram med modell 993. Motoren var framleis luftkjølt og sat sjølvsagt bak. Ei 6-trinns girkasse vart introdusert og firehjulstrekket frå 964 forbetra.

996 (1998 - 2005)
I 1998 skjedde revolusjonen: Porsche gjekk over til vasskjøling av motoren, som alle andre bilfabrikantar. Om det var dette som fall entusiastane tungt for brystet, eller om det var det luksuriøse inventaret, er ikkje godt å seia. Vasskjøling, koppholdar (!), navigasjonssystem, speileggs-frontlys... summen av alt dette vart for mykje å bera for mange gamle Porsche-fans. 996 fekk difor ein tung start hjå kjernen, men blant dei uvitande og historielause gjekk bilen unna.

997 (2005 - 2012)
Med 997 tok Porsche den nye plattforma tilbake til røtene; sportskarakteren vart skjerpa på kostnad av det luksuriøse. Det kom tydelegast til uttrykk i renn-variantane GT3 og GT2 (GT3 kom først). Det skulle ikkje vera tvil om at Porsche først og fremst er ein sportsbil.

991 (2012 - )
Med 991 endra Porsche igjen den grunnleggjande plattforma, den tredje sidan starten i 1963 (andre gongen var med 996). Motorstørrelsen er 3.4 liter for standard-Carrera, og 3.8 l for Carrera S. Den blir levert med 7-trinns manuell girkasse (type dobbel-kløtsj).

Ein litt dårleg kopi av bilete frå auto motor und sport
som viser utforming av dashbord frå starten

Design som historie
Sjølv om det ikkje er mykje igjen av ur-modellen, er designet likevel tru mot originalen - utanpå såvel som innvendig. Instrumentpanelet har framleis dei fem runde talskivene med turteljaren i midten (sjå under). I det heile er tyskarane, og til dels europeiske bilprodusentar) flinkare til å ivareta tradisjonen enn t.d. japanske og andre asiatiske produsentar. Dei har ei stoltare historie, det gjer det nok lettare, men samstundes trur eg dei er meir opptekne av design og design-historie enn konkurrentane frå andre kontinent. Porsche 911 er eit levande bevis for dette.