Bitcoin og norsk regulering

Offisiell Bitcoin-logo

Styresmakter verda over vrir seg når spørsmålet om regulering av kryptovaluta kjem opp. Internett-pengar er nytt og bryt med mykje (det meste?) av det etablerte i finanssektoren. Bitcoin og slektningar er merkelege dyr som ikkje fell greitt inn under vanlege klassifiseringsreglar. Kva slags skapning er eigentleg Bitcoin?

"Bitcoin Heatmap"
Ulike nasjonar si regulering av Bitcoin varierer frå forbod (m.a. Russland, Island, Bangladesh, Indonesia, Thailand), via tunge restriksjonar (Kina, India, Estland, Taiwan) til å behandla Bitcoin som lovleg å bruka (dei fleste land). Det er jo interessant at Island har forbydd bruken av Bitcoin på same tida som dei er vertskap for store Bitcoin "gruveselskap" (Bitcoin mining er stort på Island). Island sitt forbod må likevel sjåast i samanheng med finanskollapsen landet var gjennom for få år sidan. Kanskje ikkje så rart at dei har eit anstrengt og aggressivt forhold til enkelte kallar "finansielle masseøydeleggingsvåpen".

Føreslått symbol
for valutaen

Bitcoin er formuesobjekt
At Bitcoin er lovleg å bruka betyr likevel ikkje at det blir klassifisert som betalingsmiddel i mange land. I Norge har Skattedirektoratet gjort det klart i ei prinsippfråsegn at Bitcoin skal sjåast på som eit formuesobjekt:

"Skattedirektoratet legger til grunn at bitcoins (sic!) er et formuesobjekt, og skatteloven bestemmer at gevinst ved salg av formuesobjekter er skattepliktig inntekt.  Dette betyr at gevinster som oppstår ved at verdien av bitcoins er lavere ved kjøp enn ved salg  vil være skattepliktig inntekt, og at tap som følge av at verdien av bitcoins er høyere ved kjøp enn salg vil være en fradragsberettiget kostnad."

...

Skattedirektoratet legger derfor til grunn at gevinster/tap fra bitcoins fullt ut er skattepliktige/fradragsberettigede. 

Korleis dette skal gjennomførast i praksis, er eit anna spørsmål. I realiteten skal all inn- og utveksling av Bitcoin registrerast og differansen i kurs mellom kjøp av Bitcoin og bruk av dei, eller veksling frå Bitcoin til annan valuta, skal summerast opp til ein gevinst eller eit tap. Det må også forståast slik at bruk av Bitcoin til kjøp av varer og tenester (eller donering) skal dokumenterast ved kursen på det aktuelle kjøpstidspunktet.

For dei fleste som ikkje er skattejuristar, framstår dette som ganske på jordet! Og det blir verre:

Bitcoin og meirverdiavgift
Slik uttalar Skattedirektoratet seg om Bitcoin og avgiftplikt:

Omsetning av Bitcoin er ordinær avgiftspliktig omsetning av elektroniske tjenester. Skattedirektoratets vurdering er at bitcoins ikke kan anses som «gyldige betalingsmidler» (merverdiavgiftsloven § 3-6 d) og derfor heller ikke kan anses som en unntatt «finansiell tjeneste». Bitcoins klassifiseres som «tjeneste» (§ 1-3 bokstav c), nærmere bestemt «elektronisk tjeneste» (§ 1-3 bokstav j). Dermed skal næringsdrivende legge 25 prosent merverdiavgift på sin omsetning av bitcoins. 

Her blir det for alvor trøblete. Tenk deg at du skal driva vekslingsteneste med Bitcoin. Skal du då leggja på 25 % på Bitcoin du vekslar frå deg? Det vil i så fall bety at Bitcoin for NOK 100,- vil kosta 125,- i Norge. Og når du så brukar Bitcoin til betaling for varer og tenester i Norge får du effektivt 50 % mva på forbruket ditt! Ikkje ein gang skattejuristar vil påstå at noko slikt heng på greip, eller?

Ei enkel samanlikning her er gåvekort. Når du kjøper eit gåvekort i ein butikk, betalar du sjølvsagt ikkje moms. Moms betalar du av forbruk, når du løyser inn gåvekortet, og slik må det vera når du kjøper (eller handlar med) Bitcoin også. Dersom eg går inn i ein bank og kjøper utanlandsk valuta, betalar eg ikkje moms på handelen (men eit saftig gebyr!).

Naturleg nok er Norge åleine om å forstå handel med Bitcoin på denne måten. Dersom dette skal takast bokstavleg, er det uråd å driva Bitcoin-handel i Norge.

Sturles kamp mot skattevindmøller
Sturle Sunde i Florø driv Sunde Bitmynthandel som ei vekslingsteneste for Bitcoin. Han har sidan 2011 prøvt å få svar frå Skatteetaten på spørsmål om korleis han skal handtera handelen skatte- og avgiftsmessig. Han har vorte møtt med vekselvis tausheit og "mumle-mumle", og er i dag like klok. For å vera på den sikre sida, har han lagt ved ei utførleg forklaring på verksemda si saman med sjølvmeldinga.

På Bitcoin Meetup i Oslo 20. februar i år var Sturle "keynote speaker" og "star of the evening". Han gjorde greie for den absurde kampen mot skatte-vindmøllene og den manglande avklaringa. På møtet var også skattejuristar frå KPMG og dei var ganske klare på at Sturle har ei god sak og at Skatteetaten er på bærtur når det gjeld reguleringa av Bitcoin. Her kan du lesa meir om Sturle sin kamp mot skattebyråkratane.

Lighthouse-prosjekt for oppklaring
Sturle har på si side teke opp spørmålet med Deloitte, og dei skal ha ca. NOK 30.000,- + mva = kr 37.500,- for å utarbeida ein uttale til Skattedirektoratet der dei imøtegår påstandane og gjeldande reguleringar. I god Bitcoin-ånd lanserte Sturle eit Lighthouse-prosjekt for å samla inn nok pengar til å engasjera Deloitte. Sturle ville sjølv donera halvparten slik at nødvendig ekstern finansiering vart NOK 18.750,-. Lighthouse er eit system for dugnadsfinansiering (crowdfunding), drive av Bitcoin. Få dagar etter Meetup-en var finansieringa på plass og Deloitte er i gang med arbeidet. Det blir spennande å sjå resultatet..