Thomas Piketty og alternativ reservevaluta

Klassekampen publiserte laurdag 23.08 eit innlegg frå Thomas Piketty om at me treng ein alternativ global reservevaluta som kan erstatta dollaren. Eg var overraska over at Piketty ikkje hadde noko alternativ å peika på, og skreiv difor eit lesarinnlegg som vart publisert i siste laurdagsutgåva, 30.08.

Det Piketty vil ha, finst

Thomas Piketty skriv i Klassekampen 23.08, i Inger Sverreson Holmes omsetjing, at verda treng ein ny global valuta; ein ny reservevaluta som kan ta over for den amerikanske dollaren. Bakgrunnsdata og analyse frå World Inequalilty Lab er god og interessant, men der stoppar det, for Piketty har ikkje anna enn fromme ønskje å komma med. Det blir difor eit slag i lufta.

Men alternativet ligg nærmare enn det Piketty og andre kanskje trur. Bitcoin har gjennom 16 år vist ein utruleg overlevelsesevne og er i dag sterkare enn nokon gang. Internasjonal handel er ofte mellom partar ssom ikkje stolar heilt på kvarandre, eller som jamvel er i konflikt med kvarandre. Likevel har amerikanske dollar eit hegemoni som verdsvaluta, og trass i uttalte ønskje frå BRICS-landa om å redusera handelen med dollar som oppgjersvaluta, har dei ingen reelle alternativ. Det er urealistisk at kinesiske renminbi, indiske rupee eller russiske rublar skal bli sentral oppgjersvaluta for desse landa. Difor har  me sett fornya interesse for bruk av gull til oppgjer mellom land, og sentralbankane i den nemnde BRICS-landa hamstrar gull.

Gull har likvel for store svakheiter til at det kan bli ein dominerande oppgjersvaluta. Det er vanskeleg å transportera, og resultatet blir då stor grad av tillit til at endringar i gullbalanse faktisk blir gjennomført. Bitcoin er som digitalt gull. Det har avgrensa mengde (21 mill. bitcoin), er lett å transportera digitalt og er eit berarinstrument, dvs. det er ingen motpartsrisiko slik det er i vanleg valuta.

Bitcoin er ein nøytral valuta som ingen land bestemmer over, og er slik sett ein ideell oppgjersvaluta, ikkje minst mellom land som ikkje stolar på kvarandre. Kva skal så til for at bitcoin blir eit alternativ til den amerikanske dollaren? Først og fremst må likviditeten, altså tilgangen til bitcoin, bli mykje betre. Samanlikna med dollar som den mest likvide av alle valutaer, er det eit godt stykke opp. Men om bitcoin held fram utviklinga slik me har sett så langt, er det mykje som tyder på at det kan bli ein aktuell reservevaluta i løpet av ein tidsperiode på 5-10 år.

 

Svein Ølnes, styreleiar i Bitcoinpolitisk Institutt Norge

 

Journalist Karima Furuseth i Morgenbladet skreiv 3. februar i år ein artikkel om frigjevinga av Ross Ulbricht. Tittelen var "Det går en ideologisk linje mellom narkobaronen Ross Ulbricht og Trumps USA".

Eg vart provosert av merkelappen "narkobaronen" i omtalen av Ross Ulbricht. For alle som kjenner historia til Ross Ulbricht og Silk Road er det ein omtale utan respekt og utan ei reell vurdering av saka. Med "narkobaron" blir RU automatisk sett i bås med forbrytarar som Pablo Escobar og hans like. Det er grovt urettferdig.

Eg sende difor lesarinnlegget under, men høyrde aldri frå Morgenbladet. Det er i seg sjølv eit dårleg teikn, særleg i desse dagar då redaktørstyrte medium rettar søkjelyset mot Jeff Bezos' inngrep og styring av den redaksjonelle linja i Washington Post. Bezos' handling er eit angrep på det viktige skiljet mellom eigar og redaktør i ei publiseringsverksemd, og det er god grunn til å reagera på framferda hans. Men då må dei som ropar opp også sjå seg sjølv i spegelen og ta ein diskusjon om korleis dei sjølve forvaltar den viktige ytringsfridommen. Eg meiner ikkja at Morgenbladet eller andre skal publisera alle innlegg dei får tilsende, men i det minste bør dei formidla avslag. I staden skriv dei "Går det fem arbeidsdager etter det uten at du får svar, kan du sende innlegget videre." Det tykkjer eg er for dårleg. 

Narkobaronen Ross Ulbricht?

Då eg såg tittelen på Karima Furuseths artikkel om Ross Ulbricht, frykta eg det verste. Med uttrykket «narkobaron» blir Ross Ulbricht sett i bås med Pablo Escobar og hans like. Då er det vel ikkje tvil om at Ross Ulbricht var ein forferdeleg fyr, og at å sleppa han laus var endå ei uhyrleg sak frå president Trump?

Så er heldigvis artikkelen meir balansert, men med merkelappen klistra til namnet, er skaden alt gjort. Ross Ulbricht var mannen bak Silk Road, som Furuseth skriv, og tenesta var ei slags finn.no for både lovlege og ulovlege varer. Dei siste var mest populære, og særleg var narkotiske stoff ei populær handelsvare. Det er ikkje tvil om at Ulbricht braut amerikansk lov, men det er heller ikkje tvil om at dommen mot han var hinsides rettferd og proporsjonalitet, noko mange i det amerikanske rettsystemet også har peika på.

Furuseth skriv vidare at Ross Ulbricht vart funnen skuldig på alle tiltalepunkta. Det stemmer også, men la oss sjå på tiltalepunkta han vart dømt for:

·         engasjement i ei pågåande kriminell verksemd

·          sal og distribusjon av narkotika

·         kvitvasking av pengar

·         dokumentfalsk

·         datahacking

For dette fekk han ein dom på to ganger livstid pluss 40 år (i amerikansk rett blir straffeutmålinga for kvart tiltalepunkt lagt saman til slutt, difor denne meiningslause dommen). Eg tvilar på om det er mange som meiner at denne dommen var balansert og rettferdig.

Grunnen til den særs strenge dommen var truleg eit forsøk på å statuera eit eksempel, og eit håp om kanskje å stoppa den brysame framveksten av bitcoin. Når narkotika i tillegg var involvert, var to av dei største samfunnsfiendane på plass.

Om Ross Ulbricht burde ha vore benåda, kan diskuterast, men frigjevinga av han er ei veldig bra gjerning frå Trump si side. Ulbricht sona nesten 12 år, og det synest nok i høve tiltalen. Så kan det også leggjast til at med tanke på kriminalitet, var truleg Silk Road medverkande til ein reduksjon sidan narkotika enkelt kunne handlast over nettet utan kriminell åtferd av anna slag. 

Leseliste

"The Mandibles" er ein 
framttidstystopi i nær framtid.
Dessverre svært aktuell i
desse dagar.

Fortel meg kva bøker du les, og eg skal seia deg kven du er.

Det er nok ikkje utan grunn at biblioteka er forsiktige med lagring av informasjon om kva bøker folk låner. Sjølv om informasjonen ikkje fell under begrepet "særlege kategoriar" (tidlegare kalla sensitive opplysningar), vil slik informasjon kunna bidra til å gi utfyllande informasjon om ein person.

Når eg legg ut lista over bøker eg har lese, er det først og fremst som eit arkiv for meg sjølv. Det kunne eg hatt lokalt, på min eigen pc, og det har eg. Men så skjer det av og til uforklarlege ting som gjer at informasjon forsvinn. Då eg slutta ved Vestlandsforsking hausten 2023, vart Dropbox-kontoen min knytt til VF avvikla. På Dropbox hadde eg i tillegg til jobbrelaterte filer, knytt til VF-epostadressa, også private filer knytt til mi private epostadressa. Så skjedde det merkelege at dei private filene mine forsvann saman med dei jobbrelaterte, og det var umuleg å få dei tilbake. Nyttig lærdom som mange kanskje er klar over: kven kontaktar du når slikt skjer? Dropbox er det i alle fall ingen vits å prøva å kontakta, det har eg prøvt.

Så hadde eg slurva med backup av filene på pc-en min, og plutseleg var mykje av dei to siste åra (2022 og 2023) borte. Eg har prøvt å rekonstruera ein del, også lista over lesne bøker. Her er det eg har klart å rekonstruera for 2023, pluss det eg har registrert for 2024.

2023 og 2024

Rune Østgård og Mattis Storhaug: “Arrow of Truth”

Hilde Susan Jægtnes: “Anitra”

Stefan Zweig: “Verden av i går”

Kyrre Andreassen: “Ikke mennesker jeg kan regne med”

Nick Catalano: “Clifford Brown – The Life and Art of the Legendary Jazz Trumpeter”

Andrew M. Bailey, Bradley Rettler and Craig Warmke: “Resistance Money – A Philosophical Case for Bitcoin”

J. M. Coetze: “Polakken”

Lyn Alden_ “Broken Money. Why Our Financial System is Failing Us and How We Can Make it Better”

Solvej Balle: “Undersøkelse av romfang - 3”

Solvej Balle: “Undersøkelse av romfang - 2”

Solvej Balle: “Undersøkelse av romfang - 1”

Thomas Korsgaard: “En dag vil vi le av det”

Thomas Korsgaard: “Hvis det skulle komme et menneske”

Carlo Rovelli: “Helgoland”

Aaron van Wirdum: “The Genesis Book”

Patrick D. Anderson: “Cypherpunk Ethics. Radical Ethics for the Digital Age”

Karl Ove Knausgård: “Det tredje riket”

Karl Ove Knausgård: “Morgenstjernen”

Gustav Foseid: “Ølsmaking”

Hernan Diaz: ”In The Distance”

Morten Søberg: “Svalbard! Pengar!”

Kjartan Fløgstad: “Habeus Corpus”

Cormac McCarthy: “Stella Maris”

Kjartan Fløgstad: “Due og drone”

Hilde Susan Jægtnes: “Jeg grunnla de forente stater”

Hernan Diaz: “Tillit”

Lionel Shriver: “The Mandibles: A Family 2029-2047”

Bitcoinpolitisk Institutt Norge etablert

Forrige laurdag (18. januar 2025) vart Bitcoinpolitisk Institutt Norge (BPI Norge) stifta, med over 100 deltakarar. Arrangementet vart gjennomført i Mesh sine lokale i Oslo.

BPI skal arbeida for ein meir kunnskapsbasert diskurs (fint ord for samtale/diskusjon) her til lands. Måten Bitcoin blir presentert både i media generelt og hjå styrande organ, særleg politisk nivå, viser at det er eit stort behov for stemmer som kan korrigera dei mange feilaktige opplysningane. 

Folk må sjølvsagt meina det dei vil om Bitcoin (og kryptovaluta), men informasjon som kjem frå tilsynelatande autoritative kjelder, må vera mest muleg korrekt. Det er her BPI har den viktigaste oppgåva, og det betyr at politikarar og meiningsdannarar vil vera dei viktigaste målgruppene.

BPI har fått ein "flying start", og det store oppmøtet og dei mange som har meldt seg inn, viser at dette er eit etterlengta tiltak. Også donasjonar og lovnader om kommande donasjonar er imponerande, og gjer at BPI kan få ein så god startøkonomi at me kan satsa skikkeleg alt frå starten av.

Så er det viktig å understreka at BPI Norge ikkje skal ta opp alle slags saker knytt til Bitcoin. Bitcoin-miljøet er eit stort ueinigheitsfellesskap der me er einige om mykje, og ueinige om ein god del. BPI skal først og fremst fremja kunnskapsbasert informasjon om Bitcoin, og arbeida for at Bitcoin får same rammevilkår som andre næringsinteresser det er naturleg å samanlikna med.

BPI Norge skal arbeida utelukkande for Bitcoin og er ikkje ein organisasjon for kryptovaluta generelt. Les meir om oss på bpinorge.no.

Etter stiftelsesmøtet var det tid for det første styremøtet. Styret er avbilda under, og eg har fått det ærefulle vervet å vera styreleiar for organisasjonen.

Styret i BPI Norge (eitt styremedlem ikkje til stades)

NRK Radiostorbandet

 

NRK Radiostorbandet anno 2025 (Roy Hellvin på piano viser ikkje)

8. januar var det tid for "reunion" av det legendariske NRK Radiostorbandet, eit storband som eksisterte frå ca. 1964 til 1990. Konserten var i tillegg ein hyllest til Helge Hurum, leiar av storbandet frå 1970 til 1990, og ansvarleg for mange komposisjonar og arrangement for både dette storbandet og mange andre. Også Sogndal storband (og Sogndal Musikklag) har nytt godt av Helge Hurums mange kvalitetar, både som instruktør og som komponist og arrangør. Helge komponerte mellom anna jazz-suiten "Jazz på Svartaberg" til Sogndal storband.

Helge Hurum var hedersgjest medan "ungsauen" Bernhard Seland var den musikalske leiaren for kvelden, i tillegg til at han spelte barytonsaksofon. Alle låtane for kvelden var enten komponerte eller arrangerte av Helge Hurum.

Nokre markante medlemmer av det opprinnelege Radiostorbandet har dessverre gått bort. Det gjeld kjende musikarar som Svein "Crico" Christiansen (trommer), Bjørn Johansen (altsax), Knut Risnæs (tenorsax) og Bernt Sten (trompet). Men mange av medlemmene frå 1970- og 1980-åra var framleis med. Eldst av dei var Harald Bergersen (altsax) med sine 87 år (Helge Hurum er forresten 88, men han var publikummar for kvelden).

Det vart ein stor kveld i den fullsette vesle salen i Oslo konserthus, med rundt 270 til stades. Me kan trygt slå fast at dei gamle er eldst. Mest imponerande var trompetgruppa, som for anledningen var styrka med Rune Haglund (lead-trompet) og Roy Nicolaisen. Kvelden høgdepunkt for eigen del, og eg trur også for mange andre, var Petter Kateraas' solistjobb på "Here's That Rainy Day", på flygelhorn. Alderen såg ikkje ut til å tyngja i det heile i den briljante framføringa. Det var rett og slett gåsehud!

Petter Kateraas solist på "Here's That Rainy Day"

Avslutningsvis kan det vera grunn til å stilla spørsmål om kvifor rike Norge ikkje hadde/har råd til å finansiera eit storband på nasjonalt nivå når me ser naboland som Sverige (Bohuslän Big Band og Stockholm Jazz Orchestra) og Danmark (DR Big Band) held seg med storband i verdsklasse.