Norge.no og Miside - forslag til utvikling

I tidlegare bloggpostar, både på denne bloggen og på Vestforsk-bloggen, har eg skrive om den sørgjelege tilstanden til Norge.no og Miside. Då er det berre rett og rimeleg at eg også kjem med tankar om kva som kan gjerast. Eg trur ikkje det er for seint å redda tenestene, men det hastar fordi dei har vore så vanskjøtta.

Brukarundersøkinga 2011
Det viktigaste argumentet for å framleis satsa på Norge.no og Miside er Difi sine eigne brukarundersøkingar som viser at folk ikkje finn lettare fram i offentleg informasjon og tenester på nettet. Undersøkinga frå 2011 viser tydeleg at det framleis er behov for vegvisarar på nettet. Andre land som Danmark og Storbritannia, som også er leiande på e-forvaltning, satsar på sentrale vegvisarar til mylderet av informasjon og tenester.

Ny teknologi med meir bruk av smart-telefonar og nettbrett betyr at skjermane blir mindre, og det blir i utgangspunktet endå vanskelegare å få oversikt og navigera. Til saman blir dette gode argument for ei satsing på forbetra vegvisarar i form av ei kombinert Norge.no + Miside. Eg kan ikkje sjå at argumenta frå Difi er baserte på kunnskap me har om innbyggjarane og deira behov, snarare framstår dei som synsing og politisk prega utspel.

Difi-strategi frå 2009
Difi si eiga oppsummering av strategi-innspela i 2008 var "ein innbyggjarportal med ein tydelegare profil". Dei framheva at ein innbyggjarportal vil dekkja behov som andre tilbod ikkje dekkjer, verken kvar for seg eller som heilskap:

• gjer det lett å finna fram - naturleg utgangspunkt
• viser samanhengar på tvers av forvaltninga og deler den same informasjonen med etatane slik at dei kan nytta den i sine portalar
• gjer innsyn enkelt - innsyn i eigne data på tvers av forvaltninga
• foredlar tenestetilbodet ved samanstilling av tenester
• fyrtårn for brukarretting: tilgjengelegheit og klart språk
• legg til rette for deltaking i demokratiet

Alle punkta over må lesast med ei samanslåing av Norge.no og Miside i minnet. Det var utgangspunktet for strategiarbeidet.

Eg kan ikkje sjå at nokon av punkta er adresserte av andre tiltak i forvaltninga, og tilrådingane er slik sett like gyldige i dag som for 3 år sidan. Men løysinga må sjølvsagt reflektera dei endringane som trass alt har skjedd på det teknologiske området.

Vestlandsforsking og Bouvet sitt innspel

I Vestlandsforsking og Bouvet sitt innspel frå mars 2008 lanserte vi to alternativ for den langsiktige utviklinga (3-5 år); ein "sentral" modell og ein "distribuert" modell. Felles for begge alternativa var følgjande tiltak:

• Utvida innsyn, også for kommunal informasjon
• Samfunnsboka 2.0 - brukarmedverknad (kopling av svarteneste, ofte stilte spørsmål m.m. med tenesteinformasjon)
• Tenesteoversikt som ein naturleg del av ein informasjonsportal
• Satsing på fellestenester som meldingsboks og kalender

Av dei to langsiktige modellane tilrådde vi den distribuerte:

• distribuerte tenester heller enn sentraliserte
• hovudfokus på fellestenester og felleskomponentar som byggjesteinar for forvaltninga
• meirverdi gjennom samanstilling og samordning av tenester og informasjon
• harmonisering av brukargrensesnitt på eit anna nivå (tilrådingar som t.d. Elmer)

Vegvisar-rolla sentral

Den distribuerte modellen kan minna om den utviklinga Hans Chr. Holte i Difi nemner i intervju med Computerworld, der han seier at tida for sentrale portalar er over og at felleskomponentar er det ein må satsa på. Det er ein viktig skilnad her, for i vårt forslag til distribuert løysing ligg det også inne ei vegvisar-teneste. Vi hoppar altså ikkje over den viktige vegvisar-rolla, slik Difi ser ut til å gjera.

Integrering av opne data
Difi har eit viktig arbeid på området opne data. Her har dei ei like klar vegvisar-rolle som for annan informasjon, og opne data bør handterast på same måte som annan informasjon. Det viktigaste er ei rådgjevings- og oversiktsteneste.

Los som felleskomponent
For å laga ein oversikt over offentlege tenester, uansett i kva form (informasjon, lenker, skjema), må det baserast på ein struktur. Om det så er ei alfabetisk opplisting, er det også ein form for struktur. Los vart utvikla som ei forbetring av prosjektet Livs-IT; vegvisar til offentlege informasjon basert på livssituasjonar. Målet vart snevra inn til offentlege tenester, både tenestene i seg sjølv og informasjon om dei. Det teknologiske fundamentet vart også forbetra. I staden for eit system basert på eit stivt hierarki og opning for å kategorisera på alle nivå i hierarkiet, vart Los modellert som ein tesaurus. Her er emneorda det sentrale, og strukturen (hierarkiet) berre ein av fleire navigeringsmåtar. Ei omfattande tilleggsordliste (= hjelpeord) er også ein sentral del av navigeringa.

Kva er alternativet til Los?
Dersom Difi bestemmer seg for ikkje å bruka Los, må kontrollspørsmålet vera: Korleis har dei tenkt å strukturera informasjons- og tenesteoversikten? Har dei tenkt å finna opp eit nytt hjul? Det kan godt henda det er lurt, men då må det argumenterast for kvifor det er betre enn å basera seg på eit system som finst, og som rundt 1/3 av kommunane alt brukar.

Tre års ørkenvandring og offentleg sløsing

Det fortvilande er at Difi har brukt tre år og ikkje komme av flekken når det gjeld desse tenestene. Endå verre: eit utviklingsarbeid vart sett i gang i 2010, men stoppa i 2011. Altså er det sikkert brukt eit par millionar kroner på ingen ting (lønn til prosjektleiar, innleige av konsulentar). Dette er alvorleg av minst to grunnar:

1. Det er offentlege midlar som ikkje bør sløsast bort
2. Norge.no og Miside hadde sårt trengt ei oppdatering langs linjene som er omtalt over